Zutphen

Toen in Zutphen de boeien afgingen, kon ik mijn linkerarm niet meer omhoog krijgen. De pijn zakte enigszins en na ongeveer twee uur kon ik mijn arm weer bewegen. In Zutphen werden we ontvangen door een ploeg kleerkasten van de LBB (Landelijke Bijzondere Bijstand van het gevangeniswezen). Zij waren van het begin af aan erg intimiderend. Zij hadden bij onze binnenkomst zware donkerblauwe overalls aan. Later waren ze gekleed in 'ME-vredestenue': blauwe broek en shirt, kisten, handboeien. Bij alles wat ze met ons deden hadden ze plastic handschoenen aan. Tot dinsdagmiddag - toevallig samenvallend met het bezoek van de advocaat - droegen ze lange wapenstokken. We werden voortdurend met bevelen bestookt: 'jij, meekomen', 'lopen', 'stap terug', 'tegen de muur'. Ik heb bij binnenkomst meteen gevraagd om eten en drinken, luchten, een advocaat, mogelijkheid tot wassen, roken, recreëren en telefoneren.
Eten kregen we pas maandag om ongeveer 19.00 uur. We kregen slechts droge rijst, of - als je bereid was vlees te eten - goulash er overheen. In de volgende dagen hebben we ook telkens vlees gekregen, ondanks verzoeken om vegetarisch. Als ontbijt en avondeten kregen we, de eerste dag, brood met worst en kaas. Later werd de worst weggelaten en kregen we (een half 'rantsoen') kaas.

luchten

Ik heb vanaf binnenkomst meerdere malen gevraagd om te mogen luchten. Dit werd geweigerd: 'dat zien we morgen wel'. Op dinsdag om ongeveer 19.00 uur heb ik daar een vrij lange 'discussie' over gehad met drie LBB-ers, inclusief de baas van de club. Luchten zou niet mogelijk zijn omdat de situatie dan onbeheersbaar zou worden en omdat we zoveel mogelijk van elkaar gescheiden moesten blijven. Ik wees hen er op dat we het recht hadden dagelijks gelucht te worden. Later op de avond (ongeveer 21.00 uur) mochten we toch luchten. We werden met drie personen tegelijk, bewaakt door drie LBB-ers, naar een luchtkooi op het dak gebracht. Daar mochten we in totaal met zes mensen een half uur luchten.
Recreatie, waar ik ook vanaf het begin om gevraagd heb, hebben we helemaal niet gehad.

douchen

Douchen mochten we pas op dinsdagochtend. Drie minuten en met een zakje shampoo.

advocaat en telefoneren

Ik heb vanaf dat ik voor de hulpofficier van Justitie ben geleid om een advocaat gevraagd: aan agenten van de Amsterdamse politie die me verhoorden (twee maal vijf seconden, om naar mijn naam te vragen), aan agenten van de politie van de regio Noord- en Oost-Geld- erland (die vingerafdrukken en foto's namen) en aan de LBB-ers. Niemand reageerde daarop: 'ik weet het ook niet hoor', 'dat komt wel'. Uiteindelijk heb ik op dinsdag om ongeveer 18.00 uur een advocaat gezien (Jan Donk). Deze werd overigens nogal ge‹ntimideerd door de LBB-ers. Hij was er bijna uitgegooid omdat hij op onze rechten stond. Terwijl ik op het vlak met mijn advocaat stond te praten kreeg ik van een LBB-er tweemaal het bevel naar mijn cel te gaan. Ik wees hem er op dat ik met mijn advocaat aan het praten was. Dat maakte niet uit. We hebben ons toen maar in het aan de advocaat toegewezen kamertje teruggetrokken.
Van tenminste ‚‚n persoon weet ik dat hij geen advocaat te zien heeft gekregen. Ik heb meermalen gevraagd te mogen bellen. Dat is niet toegestaan.

kleding, fouillering en roken

Ik heb vanaf het begin gevraagd om mijn 'fouillering'. Nu we in een gevangenis waren ondergebracht vond ik dat het daar normaal geldende regime op ons van toepassing moest zijn: eigen kleding (inclusief schoenen en veters) en andere bezittingen, waaronder rookwaren, op cel. Dat werd niet toegestaan. De eerste drie uur heb ik in mijn onder- broek in een koude cel gelegen, zonder deken. Ik had me moeten uitkleden voor de visitatie (door twee LBB-ers). Daarna mocht ik me aankleden. Mijn schoenen en veters bleven buiten de cel.

Op dinsdag 17 juni om ongeveer 13.00 uur vond er een zwaai- en lawaai-actie plaats bij de gevangenis. Om wat terug te laten horen ben ik op mijn bed gaan staan en heb lawaai gemaakt met een luchtklep boven mijn raam. Ik stond nog op mijn bed om te kunnen luisteren naar het lawaai buiten, toen op mijn deur werd geklopt. De gezichten van drie LBB-ers verschenen voor het raampje. De commandant beval mij van mijn bed af te gaan. Ik reageerde daar schouderophalend op, waarop de heren mijn cel binnenkwamen. Eén van de LBB-ers (twee meter lang, breed en blonde stekels) herhaalde het bevel. Toen ik daar niet op reageerde sloeg hij me in de rug, waardoor ik van het bed afviel.
Vervolgens bedreigde hij me: als ik nog eens op het bed zou gaan staan zou hij me naar een isoleercel brengen en me daar nog 'een portie klappen' geven.
Toen ik later eens tegen de deur van mijn cel stond te slaan (geluid maken was onze enige communicatie naar elkaar), kwam een LBB-er me weer bedreigen: als ik dat nog één keer zou doen dan 'was ik voor hem', dan zou hij 'me pakken'.
De eerste nacht heeft de hele nacht het licht in mijn cel gebrand.

terug naar Amsterdam

Op woensdag werd het duidelijk dat we Zutphen gingen verlaten. Er werden geen sigaretten meer langs gebracht. Dat gebeurde de dag ervoor nog wel af en toe. Na het ontbijt kregen we ook geen koffie meer. 's Middags kregen we opdracht ons bed af te halen en onze cel op te ruimen. Om ongeveer 16.00 uur werd ik uit mijn cel gehaald door twee LBB-ers. Een andere jongen was naar het oordeel van de LBB-ers lastig: hem werd de arm op de rug gedraaid. In een soort sluis op weg naar beneden moesten we tegen een muur gaan staan, met ons gezicht opzij. De 'lastige' jongen nog steeds met zijn arm op de rug gedraaid. Beneden werden we in een 'inkomstencel' gezet. Daar heb ik ongeveer een uur gezeten. Niemand wilde zeggen wat er ging gebeuren.
Buiten werd ik met nog een jongen (strak) geboeid en achter in een personenauto gezet: 'als je je boeien of autogordel losmaakt, dan weten we nog wel een kunstje voor je'.
Vervolgens ging het in colonne naar Amsterdam: een personenauto voorop, een grote gevangenisbus, een klein arrestantenbusje, een personenauto met vier LBB-ers en achteraan 'onze' personenauto met twee LBB-ers (waarvan één 'colonne-commandant' was) voorin en wij achterin. De personenauto's waren voorzien van losse zwaailichten op het dak.
Het hele circus kwam in beweging en mocht niet meer stoppen. Voorkomen moest worden dat op de snelweg andere voertuigen in de colonne kwamen. Dit leidde tot nogal wat paniekreacties bij onze begeleiders en lachwekkende situaties. Toen een langzaamrij- dende file opdook ging het met zwaailicht en sirene over de vluchtstrook: 'als we jullie op de trein hadden gezet dan had je dit toch maar mooi niet meegemaakt'. Vanaf een kilometer of tien voor Amsterdam kregen we een motorescorte, die wegen afsloot en ongewenste burgers uit de colonne stuurde.

Uit andere verklaringen

Men vertelde mij dat ik drie maanden zou vastzitten. Ik werd geïsoleerd van maandagmiddag tot dinsdagavond in een cel waar vierentwintig uur per dag licht brandde.
Ik werd niet gelucht, kreeg niets te schrijven en te lezen, werd zestig uur in isolatie opgesloten en merkte dat de airconditioning koud was gezet.
Ik ben één uur lang naakt en zonder dekens vastgehouden in een politiecel en in Zutphen ben ik in isolatie vastgehouden.
In Zutphen heb ik de eerste nacht alleen in mijn onderbroek in een koude cel moeten doorbrengen. Ik kreeg zesentwintig uur geen eten en het licht brandde vierentwin- tig uur per dag.
In Zutphen moest ik me geheel uitkleden en werd ik overal gevisiteerd. Daarna werd ik bespoten met deo-spray en moest ik alleen met een t-shirt en ‚‚n dunne deken de nacht doorbrengen. Toen ik de volgende dag weigerde het matras weg te leggen werd ik geboeid, tegen de muur geduwd en naar een cel gesleept.
Men weigerde het licht 's nachts in mijn cel uit te doen en zei mij: "You are not allowed to sleep."
Ik mocht mijn advocaat niet zien terwijl hij wel aanwezig was, omdat "er geen tijd meer voor was" (Zutphen).
Eerste nacht in Zutphen geen matras gekregen.
Ik moest in Zutphen onder dwang en zonder handschoenen de smerige was van andere gevangenen uitzoeken.
Bril is stukgegaan, omdat een agent die zonder dit te zeggen in mijn schoen had gestopt.