Verslag van het gesprek Commissie voor de politieklachten met de stafofficier informatie

Vrijdag 10 oktober 1997

Aanwezig: de stafofficier informatie; mevrouw P.M. Vollebregt en de heer D. Samkalden (Commissie); de heer J.M. Mul en mevrouw M.A. Hanrath (Secretariaat)

Inleiding

De Commissie voor de politieklachten evalueert het optreden van de politie tijdens de Eurotop naar aanleiding van de klachten die bij de Commissie zijn binnengekomen. De Commissie richt zich met name op drie grote incidenten: de trein met Italianen, de aanhoudingen bij het pand Vrankrijk en de Jubeldemonstratie bij de Amstel op maandagavond. De stafofficier informatie was tijdens de Eurotop in Amsterdam in de nachtelijke uren stafofficier informatie. De stafofficier informatie was in dienst van zaterdag tot en met woensdag van 19.00 uur tot 07.00 uur. Hij werd afgelost door het hoofd van de RID. De zaken waarbij het hoofd van de RID overdag betrokken was geweest, werden door hem in het algemeen zelf afgerond, ook al gebeurde dat na 19.00 uur.

Voorbereiding Eurotop

Oorspronkelijk was de stafofficier informatie gevraagd als groepscommandant van de eenheid bij hotel Hilton. Een week voor de Top werd hij echter gevraagd (mede) leiding te geven aan de verkenningseenheden. De organisatieschema's heeft de stafofficier informatie nooit ontvangen. Wel kreeg hij kort voor de Eurotop het Draaiboek met betrekking tot de acties onder ogen. De stafofficier informatie was bekend met het functioneren in de operationele staf, op deze schaal had hij echter niet eerder gewerkt. Tijdens de Eurotop hadden de verkenningen ook te maken met de KLPD (voor de helikopterbeelden), de waterpolitie en de Verkeersdienst. De CRI heeft de stafofficier informatie niet gezien.

Met het hoofd van de RID heeft de stafofficier informatie voor de Eurotop de verwachtingen ten aanzien van de Eurotop uitgewisseld. De stafofficier informatie vertelt aan de operationeel commandant exact wat op straat wordt doorgegeven. Hij adviseert niet over te nemen maatregelen. Aan de observaties wordt een risicoanalyse verbonden maar daarbij wordt geen rekening gehouden met het effect van de maatregelen, zoals massale aanhoudingen.

Verkenningseenheden en observatieteam

De stafofficier informatie geeft aan dat de verkenningseenheden weinig te maken hebben gehad met het observatieteam. Zij hebben gemeen dat zij 'observeren' maar het observatieteam is deels opgehangen aan de arrestatieteams. Tijdens de Eurotop namen de observatieteams vooral statische posten in. Af en toe werkten de verkenningseenheden samen met het observatieteam. Bijvoorbeeld bij De Nederlandsche Bank heeft het observatieteam gefunctioneerd als verkenningseenheid. De stafofficier informatie had ook enkele vaste observatieposten. Deze vielen onder de verkenningen. De taak van de verkenningseenheden was het bekijken van de demonstraties en het doorgeven van informatie.

Zaterdagavond 14 juni 1997

Op zaterdagavond heeft de stafofficier informatie geen bijzonderheden meegemaakt. De zaak rond de Italianen werd door het hoofd van de RID afgerond, verder was het een rustige nacht.

Zondag 15 juni 1997

Toen de stafofficier informatie begon met zijn dienst waren al enkele mensen aangehouden. Ten aanzien van de eerste 15 aanhoudingen bij Vrankrijk is aan de stafofficier informatie verteld dat aangehouden is op grond van 140. De mensen die uit Vrankrijk kwamen en aangehouden werden door de arrestatieteams, zijn waarschijnlijk aangehouden op grond van informatie, was aangegeven door de vaste verkenningspost.

De stafofficier informatie wist ook niet dat de grote groep op grond van 140 aangehouden zou worden.

De vaste verkenningsposten tegenover Vrankrijk hadden gemeld dat een aantal mensen (100 a 150 man) Vrankrijk verliet. Sommigen van hen droegen bivakmutsen en tassen. Men liep arm in arm richting Raadhuisstraat. De stafofficier informatie wist niet waar de groep uiteindelijk naar toe zou gaan. De berichten zijn doorgegeven aan de operationeel commandant.

Bij Vrankrijk is één lichtkogel waargenomen. In de avond en de volgende ochtend heeft de helikopter beelden gemaakt van het dak. Op de beelden waren 's avonds mensen en flessen met doeken (waarschijnlijk molotovcocktails) te zien. 's Ochtends is ingezoomd op het dak in verband met de doos met lappen die hier stond.

De taxatie van het aantal demonstranten kan een inschattingsfout van een verkenner zijn geweest. Na de insluiting van de groep was het werk van de verkenningseenheden voorbij. Zij zijn toen vertrokken. In de stad was het hierna vrij rustig.

De stafofficier informatie geeft aan dat de politie waarschijnlijk niet op zo'n grote vangst had gerekend'. Het is bij openbare orde verstoringen niet de gewoonte zo'n grote groep aan te houden. Het was dan ook de eerste keer dat de stafofficier informatie dit meemaakte.

Maandag 16 juni 1997

De informatie die via de verkenningseenheden binnenkomt, wordt doorgegeven aan de operationeel commandant. Deze geeft de informatie door aan de pelotonscommandanten vanwaar de informatie doorgaat op de sectiecommandanten. De stafofficier informatie maakt gebruik van de helikopterbeelden. Door de beelden is de situatie ter plaatse goed te bezichtigen. De verkenningseenheden kunnen de situatie ter plaatse gedetailleerd bezichtigen. Het herkennen van leden van de verkenningseenheden door demonstranten is niet erg. De stafofficier informatie geeft hierbij aan dat de leden professioneel hebben gewerkt en op straat waarschijnlijk niet als politieambtenaar herkend worden.

Op maandagavond kwam er een melding binnen dat een groep demonstranten zich zou verzamelen op de Nieuwmarkt. De stafofficier informatie kreeg te horen hoe de demonstranten er uit zagen, dat ze begonnen te lopen en dat ze veel lawaai maakten. De demonstranten waren voor de verkenningseenheden herkenbaar op haardracht, het dragen van bivakmutsen en de tasjes waarin wellicht stokken en verfbommen meegenomen werden.

De stafofficier informatie stelt dat de leiding niet expliciet heeft aangegeven waar de leden van de verkenningseenheden op moeten letten. Zij hebben zelf de nodige ervaring hiertoe.

Dinsdag 17 juni 1997

Het heeft de stafofficier informatie verbaasd dat de groep die op de Dam het bloemenperkje ontwortelde niet op grond van 141 is aangehouden.

Evaluatie

De stafofficier informatie is ervan overtuigd dat de informatie van de verkenningseenheden van belang is geweest voor het verloop van de gebeurtenissen tijdens de Eurotop. Na de massademonstraties was het rustiger in de stad. Over de aanhoudingen wil hij geen waardeoordeel geven.

Goedgekeurd: 20 oktober 1997