Verslag van bet gesprek van de Commissie voor de politieklachten met de pelotonscommandant van de Bravo 70 Donderdag 2 oktober 1997

Aanwezig: de pelotonscommandant van de Bravo 70; de heer D. Samkalden, mevrouw P.M. Vollebregt (Commissie); mevrouw M.A. Hanrath, de heer J.M. Mul (Secretariaat)

Algemeen

De Commissie voor de politieklachten heeft de pelotonscommandant van de Bravo 70 uitgenodigd voor een gesprek met betrekking tot de gebeurtenissen tijdens de Eurotop waarbij hij betrokken is geweest. Het betreft hier onder meer de gebeurtenissen met betrekking tot de Italianen, de aanhouding van de 341 demonstranten bij Vrankrijk en de aanhoudingen bij de Jubeldemonstratie aan de Amstel.

Gesprekspartner

De pelotonscommandant van de Bravo 70 is hoofdinspecteur bij de regiopolitie Utrecht en is op het ogenblik werkzaam op de afdeling Controlling van de divisie Beleidsondersteuning korpsleiding (BOK). De pelotonscommandant van de Bravo 70 is gedurende de Eurotop werkzaam geweest als pelotonscommandant van de Bravo 70. De Bravo 70 is een peloton van de ME uit de regio Utrecht en bestond tijdens de Eurotop uit de secties 78 en 79. Volgens de pelotonscommandant van de Bravo 70 zijn de pelotons ME Utrecht 'sociale pelotons', die gewend zijn de-escalerend te werk te gaan. Het peloton viel doorgaans onder het commando van de commandanten openbare orde.

Voorbereiding

In eerste instantie zou de regiopolitie Utrecht slechts twee pelotons bijstand ter beschikking stellen aan Amsterdam-Amstelland als beveiliging bij hotels en dergelijke (statische posten). Op vrijdag 6 juni 1997 ontving de pelotonscommandant van de Bravo 70 het bericht dat zijn peloton als derde peloton bijstand vanaf vrijdag 13 juni 1997 om 08:00 uur piketdienst zou hebben. Op vrijdag 13 juni 1997 kreeg de pelotonscommandant van de Bravo 70 's ochtends het bericht dat de Bravo 70 vanaf zaterdag 14 juni 1997 zou worden ingezet bij de handhaving van de openbare orde, omdat er indicaties waren 'dat het wat heftiger zou worden'. Om 09:00 uur vertrok het peloton van de pelotonscommandant van de Bravo 70 vanuit De Bilt en kwam om 10:00 uur aan in Amsterdam. In Amsterdam heeft de pelotonscommandant van de Bravo 70 een voorbespreking gehad, waarna de eerste uitgangspositie bij de Westerkerk werd ingenomen. Bij de voorbespreking is geen specifieke opdracht aan de Bravo 70 meegegeven. Wel heeft de pelotonscommandant van de Bravo 70 vooraf te horen gekregen welke demonstraties zouden plaatsvinden in Amsterdam en welke sfeer in de stad hing. De pelotonscommandant van de Bravo 70 kan zich niet herinneren het Draaiboek Eurotop van de Politie te hebben ontvangen. Wel heeft de pelotonscommandant van de Bravo 70 een draaiboek (deeldraaiboek ME-optreden) ontvangen. Ook is er tijdens de briefing over de te hanteren tolerantiegrenzen gesproken. De pelotonscommandant van de Bravo 70 benadrukt dat de Bravo 70 voldoende geïnformeerd was voordat zij de straat opging.

Italianen (zaterdag 14 juni 1997)

Op zaterdagmiddag 16:18 uur had de Bravo 70 haar uitgangspositie op het Damrak (ter hoogte van de rondvaartboten) met uitzicht op het Centraal Station. Het peloton stond met vijf voertuigen in 'vredestenue' op de trambaan. De opdracht luidde toen: 'afwachten, assistentie indien het misgaat op Centraal Station'. De pelotonscommandant van de Bravo 70 heeft niet kunnen zien wat er allemaal in en om het station of op het perron is gebeurd. Wel is de pelotonscommandant van de Bravo 70 van mening dat er geen rustige, relaxte sfeer op het Stationsplein hing. Om 16:55 uur kwam de opdracht binnen om 'te voorkomen dat demonstranten naar het Centraal Station gaan'. Om 17:01 gaf de Bravo 70 de melding aan de Bravo 00 dat kleine groepjes richting het Centraal Station liepen. De pelotonscommandant van de Bravo 70 kreeg de opdracht (van de Bravo 00) om die groepjes gewoon te laten lopen en in de voertuigen te blijven.

De Bravo 70 kreeg om 17:41 uur de opdracht om de helmen en de beschermende kleding aan te trekken in verband met oplopende spanningen. Even later werd deze opdracht iets afgezwakt. Om 17:55 uur kwam de opdracht binnen om de bussen met Italianen te begeleiden. De pelotonscommandant van de Bravo 70 was toen niet op de hoogte van de uiteindelijke bestemming van de bussen. Om 18:45 uur vertrokken de bussen vanaf het Centraal Station. De pelotonscommandant van de Bravo 70 heeft om 19:01 uur ter hoogte van de Basisweg de colonne verlaten, omdat hij het overdreven vond dat 3 stadsbussen moesten worden begeleid door 10 ME-voertuigen. De Bravo 70 is toen naar haar nieuwe uitgangspositie aan het Rembrandtplein gegaan, terwijl de overige begeleidende pelotons mee zijn gegaan naar de PI Over-Amstel. Toen de pelotonscommandant van de Bravo 70 onder het spoor bij Centraal Station door reed zag hij ter hoogte van de Nieuwezijds Voorburgwal een aantal leden van de ME staan bij een sit-down actie. Hierbij vonden echter geen conflicten of vechtpartijen plaats.

Vanaf het Rembrandtplein werd de Bravo 70 naar de achterzijde van het Paleis op de Dam tegenover de Albert Heyn Food Plaza gedirigeerd. Ter hoogte van de kruising Nieuwezijds Voorburgwal - Paleisstraat - Spuistraat bleek een video-wagen van de Utrechtse politie te zijn bekogeld met een bierflesje. Door de pelotonscommandant van de Bravo 70 werd contact gezocht met de groep die voor de Albert Heyn op de Nieuwezijds Voorburgwal rond hing. Toen bleek dat de groep dat niet wilde, heeft de Bravo 70 zich in de voertuigen teruggetrokken om verdere escalatie te voorkomen. Om 21:30 uur trok de Bravo 70 beschermende kleding aan omdat inmiddels met meerdere bierflesjes werd gegooid. Om 21:55 uur vertrok de groep richting het pand 'Vrankrijk'.

Video-wagen

Volgens de pelotonscommandant van de Bravo 70 is de video-wagen van de politie Utrecht gedurende de gehele Eurotop ingezet om incidenten vast te leggen. De video-wagen is in ieder geval aanwezig geweest bij de aanhoudingen in de Spuistraat vlakbij het pand Vrankrijk op zondagavond 15 juni 1997. Gedurende de Eurotop stond de video-wagen los van de Utrechtse pelotons ME, en stond onder commando van de Bravo 00. Volgens de pelotonscommandant van de Bravo 70 is er maar één video-wagen in heel Nederland, zodat de regiopolitie Amsterdam-Amstelland expliciet om inzet hiervan moet hebben verzocht. De video-wagen is uitgerust met een camera en een aantal video-recorders. In de bus is plaats voor 4 camera-mensen en een commandant. De pelotonscommandant van de Bravo 70 kan zich niet voorstellen dat de opnames die zijn gemaakt tijdens de Eurotop zijn gewist of vernietigd. Volgens informatie bij de bemanning van de videowagen zijn de video-opnamen ingeleverd bij de regiopolitie Amsterdam-Amstelland.

Briefing (zondagochtend 15 juni 1997)

Op de ochtend-briefing is het optreden van de vorige dag geëvalueerd en werden de verwachte demonstraties van zondag 15 juni 1997 besproken. Ook is gesproken over het karakter van het optreden van de ME en de te hanteren tolerantiegrenzen. De pelotonscommandant van de Bravo 70 geeft aan dat hij niet gemerkt heeft of er een andere stemming heerste bij het algemeen en/of operationeel commando. Ook is niet gesproken over een gewijzigd beleid. Wel is gesproken over de fasering middels de delta-eenheden (vredesdetachement). Pas als de delta's het niet meer zouden redden, zou de ME worden ingezet. De pelotonscommandant van de Bravo 70 geeft aan dat men als ME dus wist dat indien men daadwerkelijk moest optreden, men niet meer onderaan de escalatie-opbouw zou zitten.

De pelotonscommandant van de Bravo 70 is niet van mening dat te lang gewacht is met de daadwerkelijke inzet van de ME. De Bravo 70 heeft tijdens de eerste briefing aangegeven dat zij het jammer vond dat men zo weinig was ingezet, maar er is nooit sprake geweest van enige druk op de pelotonscommandant of de commandant openbare orde dat in het vervolg eerder zou moeten worden ingegrepen. De pelotonscommandant van de Bravo 70 geeft te kennen dat hij een dergelijke stemming ook niet bij zijn collega's heeft bemerkt.

In de loop van de dag vond wel een verandering van beleid plaats. Om 15:00 uur heeft de pelotonscommadant van de Bravo 70 telefonisch contact gehad met de Bravo 00. Er zou geprobeerd worden om aanhoudingen te verrichten op de Nieuwmarkt. Na afloop van de Legalize!-demonstratie werd om 15:30 uur de Bravo 70 op het terrein van de Marine-kazerne opnieuw gebrieft. Westland: 'Er werd wat opgebouwd, er was wat aan de hand. Er ging wat gebeuren'. Op een gegeven moment kwam het bericht door: 'Als we de kans krijgen dan pakken we door!'.

Nieuwmarkt

Om 18:15 uur was de Bravo 70 op uitgangspositie op de Dam ter hoogte van hotel Krasnapolsky (hoek Damstraat - Dam). Rond dit tijdstip werd door een busje van de Logistieke Dienst 500 plastic handboeien afgeleverd. Om 19:00 uur kwam de opdracht binnen om zich gereed te maken, omdat er 200 aanhoudingen zouden gaan plaatsvinden op de Nieuwmarkt. Tussendoor kwam nog een melding dat er her en der kraaienpoten lagen verspreid over het wegdek, maar deze zijn na controle door de Romeo-eenheden niet gevonden. Om 18:30 uur verscheen uit de richting van Vrankrijk op de hoek Dam - Rokin ter hoogte van Madame Tussaud een groep van ongeveer 50 punkers, waarvan diverse personen (ca. 10) gemaskerd waren. Dit werd gemeld aan de commandant openbare orde. De groep stak de straat over en bleef hangen op de hoek Damstraat - Rokin. Kort daarna reed de Franse delegatie over het Rokin, waarbij één van de leden van de groep punkers een schoppende beweging naar de laatste auto maakte. Hierop wilde de Aanhoudingseenheid de man aanhouden, doch dit mislukte. Op dat moment gaf de pelotonscommandant van de Bravo 70 opdracht aan zijn peloton om direct een linie te formeren, teneinde de aanhouding te effectueren. De pelotonscommandant van de Bravo 70 weet niet of dit ook daadwerkelijk gelukt is.

Aanhoudingen bij Vrankrijk (Zondag 15 juni 1997)

Om 20:41 uur kreeg de Bravo 70 de opdracht om zich te verplaatsen naar de Europarking aan de Marnixstraat, omdat de aanhoudingen op de Nieuwmarkt waren afgeblazen. Op de nieuwe uitgangspositie ontving de Bravo 70 om 21:57 uur de opdracht om zich wederom gereed te maken voor actie. De Bravo 70 reed daarop naar haar nieuwe uitgangspositie aan de Nieuwezijds Voorburgwal achter het Paleis op de Dam ter hoogte van de Albert Heyn Food Plaza. Op de weg daar naar toe zag de pelotonscommandant van de Bravo 70 ter hoogte van de kruising Raadhuisstraat - Spuistraat een grote groep mensen op de grond zitten. Om 22:03 uur was de Bravo in beschermende kleding en met schild en wapenstok tor plaatse. Om 22:04 kreeg de Bravo 70 opdracht om een linie te formeren op de Nieuwezijds Voorburgwal en op te lopen richting de Paleisstraat. 'We moesten naar Vrankrijk, want daar was iets aan de hand'. Om 22:08 uur kreeg de Bravo 70 opdracht om rechtsaf de Paleisstraat in te zwenken. Om 22:14 liep de Bravo 70 in de Paleisstraat en ontving de waarschuwing dat er mensen op het dak van de omringende panden zouden zitten. Deze mensen zijn ook door de leden van de Bravo 70 gezien. Om 22:18 uur kwam de opdracht om de voertuigen uit de Paleisstraat weg te halen en de zittende groep in te sluiten. De Bravo 70 werd voor dit doel opgesplitst in de secties 78 en 79. Zowel links als rechts van de zittende groep stonden secties ME. Nadat de linies begonnen op te lopen werd de plek steeds kleiner, en waren de demonstranten ingesloten. Sectie 79 stond het dichtst bij de groep demonstranten. Om 22:29 werd aan de delta-eenheden gevraagd de Spuistraat schoon te maken om de arrestanten gemakkelijker weg te kunnen voeren. Hierop zijn de leden van de delta-eenheid begonnen met het aanspreken en wegsturen van personen uit de Spuistraat.

Om 22:45 uur kwam de melding binnen dat er nog ongeveer 60 punkers in bet pand Vrankrijk zaten. Kort daarna werd begonnen met het aanhouden, boeien en afvoeren van mensen. Totdat begonnen werd met het aanhouden en weghalen van mensen uit de groep was er een rustig beeld. Op een gegeven moment werd het wat vervelender, en begonnen mensen vanaf het dak met vuurwerk of iets dergelijks te gooien. De pelotonscommandant van de Bravo 70 geeft aan dat hij op het moment van ingrijpen niet wist dat de demonstranten op grond van artikel 140 van het Wetboek van Strafrecht werden aangehouden.

Wel begrijpt de pelotonscommandant van de Bravo 70 dat de groep demonstranten bij Vrankrijk is aangehouden. De pelotonscommandant: 'zij hebben vast een artikel overtreden en we hebben veel last van ze gehad'. Wel geeft de pelotonscommandant van de Bravo 70 aan enigszins verwonderd te zijn over de inzet van artikel 140 van het Wetboek van Strafrecht.

De pelotonscommandant van de Bravo 70 geeft aan dat de leden van de Bravo 70 niet hebben meegeholpen met het daadwerkelijk aanhouden van de demonstranten. Hoewel hiertoe geen uitdrukkelijke opdracht is gegeven, hebben de vrouwelijke leden van de Bravo 70 wel geassisteerd bij het fouilleren van de aangehouden vrouwen. Per sectie had de Bravo 70 vijf vrouwelijke leden, zodat in totaal ongeveer 10 vrouwen konden assisteren. Andere leden van sectie 79 hebben geholpen met het ontkluwen van individuele personen uit de groep. Hierbij is volgens de pelotonscommandant van de Bravo 70 geen geweld gebruikt. De mensen die vooraan in de groep zitten zijn meestal niet 'de meest lastige jongens'. Om 23:05 was de eerste groep in de bus. Om 23:28 uur is groep 30 van de sectie 79 meegegaan in de bussen ter beveiliging / bewaking van de arrestanten naar de PI Over-Amstel. Volgens de groepscommandant 30 was er tijdens het transport goed contact met de aangehoudenen. De sectie 78 reisde in de eigen ME-voertuigen mee naar de PI Over-Amstel. Om 23:36 uur arriveerde de eerste lading arrestanten in de PI Over-Amstel, en omstreeks 01.00 uur de tweede. Over de aantallen arrestanten was nog niet eerder gesproken, behalve bij het reserveren van de bussen. Eén sectie is toen achtergebleven bij de PI Over-Amstel, terwijl de andere sectie terugging naar de Spuistraat om te assisteren bij de tweede groep arrestanten. Rond 01:00 uur was het hele peloton binnen de muren van de PI Over-Amstel. Om 01:01 uur stond 1 bus op de binnenplaats van de PI, 1 bus in de sluis en 4 tot 5 bussen op de buitenplaats. Pas toen werd duidelijk dat het om een groep van 200 tot 300 personen ging.

PI Over-Amstel

De pelotonscommandant van de Bravo 70 is zelf ook in de PI Over-Amstel geweest. In de sluis waar de bus stond vond de pelotonscommandant van de Bravo 70 het 'om af te sterven' vanwege de hitte en de stank. 'Dit kan echt niet'. Hij heeft niet gemerkt dat er bussen met draaiende motor in de sluis hebben gestaan. Wel weet hij dat er minstens 1 bus ruim drie kwartier in de sluis is opgehouden. Dit had te maken met het beleid van de PI Over-Amstel. Op de binnenplaats werden de arrestanten één voor één uit de bus gehaald, van de boeien ontdaan en per groepje van zes personen de gang ingeleid ter voorgeleiding aan de hulpofficier van justitie. Om van de plastic handboeien ontdaan te worden moesten de arrestanten in een loods met het gezicht naar de muur toe knielen. De eerste reactie van de pelotonscommandant van de Bravo 70 was: 'Hoe lang gaat dit nog duren?'. Daarop heeft de pelotonscommandant van de Bravo 70 contact gezocht met de coördinator van de PI Over-Amstel. De coördinator vertelde hem dat de arrestanten individueel werden afgehandeld. Zij werden één voor één gefotografeerd en gedactyloscopeerd. Op deze manier zou het ongeveer 1 uur per bus gaan kosten. Tegen de coördinator heeft de pelotonscommandant van de Bravo 70 toen gezegd dat de individuele afhandeling veel te lang duurde. De pelotonscommandant van de Bravo 70 heeft aan de coördinator gevraagd of de arrestanten op de binnenplaats niet konden worden ontdaan van hun handboeien. Dat bleek niet te mogen. De pelotonscommandant van de Bravo 70 heeft ook gesproken met de commandant openbare orde om te zeggen dat dit proces te lang duurde en inhumaan was.

Daarop heeft de pelotonscommandant van de Bravo 70 gevraagd of de tussenfase in de sluis er niet tussen uit kon, hetgeen werd gerealiseerd. De sluis had toch geen nut en het wachten op de voorgeleiding duurde zo alleen maar nog langer. Daarna heeft de pelotonscommandant van de Bravo 70 geregeld dat op de binnenplaats geürineerd kon worden door de arrestanten, omdat op korte termijn geen mobiele toiletten geregeld zouden kunnen worden. Met de aanwezige ME-voertuigen heeft hij een afscheiding neer weten te zetten tussen ME-bussen en een putje, waarbinnen de arrestanten met enige privacy konden urineren. Daarna moesten de arrestanten wel weer opnieuw geboeid worden, maar de pelotonscommandant van de Bravo 70 geeft aan dat de boeien slechts losjes werden aangedaan. Als de arrestanten hadden gewild, hadden zij de boeien zo los kunnen doen. De pelotonscommandant van de Bravo 70 geeft te kennen dat het boeien van de arrestanten voor het transport noodzakelijk was uit het oogpunt van veiligheid, maar dat deze noodzaak er op de binnenplaats van de PI Over-Amstel eigenlijk niet meer aanwezig was. Het gebruik van plastic handboeien leverde ook een aantal verwondingen op, hetzij door het striemen en afknellen, hetzij bij het losknippen. Uiteindelijk is de pelotonscommandant van de Bravo 70 zich gaan bemoeien met het beleid van de PI Over-Amstel door contact te zoeken met de vrouwelijke coördinator (plv. directrice PI Over-Amstel) en de commandant openbare orde, en gezegd dat het zo niet langer kon. Getracht is om andere inrichtingen te organiseren voor het huisvesten van de arrestanten. Bij de aflossing door de Bravo 60 beeft de pelotonscommandant van de Bravo 70 de pelotonscommandant gevraagd of zij druk wilde blijven uitoefenen om de procedure te versnellen.

Grenshospitium (maandag 16 juni 1997)

De pelotonscommandant van de Bravo 70 geeft aan dat er sommige momenten waren waarop hij een andere insteek (met betrekking tot de inzet van de ME) voor ogen stond dan zijn meerderen. De van tijd tot tijd krampachtige en gespannen omgang met demonstranten vond de pelotonscommandant van de Bravo 70 vreemd. In eerste instantie was bij het Grenshospitium slechts één peloton ME aanwezig omdat de groep demonstranten geen geweldsindicatie kende. Naarmate de groep demonstranten het Grenshospitium dichter naderde voegde zich ook meer ME en zelfs bereden politie bij hen.

De pelotonscommandant van de Bravo 70 is een dergelijk optreden niet gewend. Normaliter mengt een sectie van een peloton zich in 'vredestenue' onder de aanwezige demonstranten en gaat contact zoeken met de demonstranten. 'Mensen waarmee je contact hebt, gebruiken minder snel geweld', aldus de pelotonscommandant van de Bravo 70. Toen een sectie van de Bravo 70 zich op deze manier in de groep demonstranten bij het Grenshospitium wilde bewegen, werd deze teruggefloten door de Bravo 00. Na overleg met de Bravo 00 kon de door de pelotonscommandant van de Bravo 70 voorgestelde werkwijze wederom gehanteerd worden. Op een bepaald moment kwam de bewaking van het Grenshospitium naar buiten, hetgeen voor escalatie zorgde. Door 'low profile' optreden heeft de Bravo 70 er toen voor gezorgd dat de bewaking weer naar binnen ging. Ook bij het 'ladder-incident' bij het Grenshospitium stond de pelotonscommandant van de Bravo 70 een andere insteek voor: 'deze mensen wilden helemaal niet naar binnen, zij wilden alleen maar een spandoek ophangen'. Het leek de pelotonscommandant van de Bravo 70 dan ook niet verstandig om zich met helm op te verschansen in het ME-voertuig. In plaats daarvan wilde de Bravo 70 juist contact zoeken met de demonstranten door zich in de groep te mengen. Uiteindelijk kreeg zij daarvoor alsnog de toestemming van de Bravo 00. Volgens de pelotonscommandant van de Bravo 70 waren met name de Amsterdamse demonstranten niet gewend aan een dergelijke wijze van benadering. Het was zeker niet conform het beeld wat ze de afgelopen dagen hadden meegemaakt. De pelotonscommandant van de Bravo 70: 'Als je uit bent op deëscalatie, moet je dat gewoon doen'. Het optreden werkte volgens de pelotonscommandant van de Bravo 70 uitstekend, mede vanwege de verbazing bij de Amsterdamse demonstranten.

Jubeldemonstratie (maandagavond 16 juni 1997)

Bij de briefing op maandagochtend kwam het bericht: 'Het is oorlog, de strakke aanpak moet worden doorgezet'. Deze verandering in beleid is volgens de pelotonscommandant van de Bravo 70 te wijten aan het feit dan men rekening moest houden met acties tegen de aanhoudingen op zondagavond 15 juni 1997 bij Vrankrijk. De pelotonscommandant van de Bravo 70 relativeert deze laatste opmerking door te stellen dat nu reeds 350 personen zijn aangehouden en ingesloten, de 'dikke angel eruit is'.

Om 22:12 uur kreeg de Bravo 70 de opdracht om haar uitgangspositie op het Meester Visserplein in te nemen. Om 23:21 uur kreeg de Bravo 70 de opdracht om haar nieuwe uitgangspositie aan de Blauwbrug in te nemen, en de helmen op te doen. De informatie die binnenkwam was dat een demonstratie uit de route was gelopen. Ook wist de Bravo 70 dat het doel van de demonstranten was om herrie te maken bij de hotels waar de regeringsleiders verbleven. Kort daarna kreeg de Bravo 70 de opdracht om de Amstel en de Amstelstraat af te zetten. Eenmaal op de Amstel bleken er twee pelotons tegenover elkaar te staan zonder dat er iemand tussen stond. De pelotonscommandant van de Bravo 70 vond dat er bij aanvang van de actie weinig overzicht was en dat de coördinatie alsmede een duidelijke doelstelling nagenoeg geheel ontbraken. Ook kreeg hij geen antwoord op de vragen die hij stelde aan de Bravo 00. Daarop is de pelotonscommandant van de Bravo 70 zelf initiatieven gaan nemen.

Kort daarna hoorde de pelotonscommandant van de Bravo 70 via de mobilofoon van de Bravo 00 dat er Romeo's aan zouden komen. De pelotonscommandant van de Bravo 70 geeft aan dat hij vanaf dat moment wist dat er aanhoudingen zouden plaatsvinden. Op een gegeven moment verzocht sectie 79 op de Amstel om assistentie ter hoogte van de Wagenstraat. Daarop stuurde de pelotonscommandant van de Bravo 70 de sectie 78 vanaf de Amstelstraat langs de Blauwbrug naar de sectie 79 op de Amstel. Vanaf 0.03 uur was er weer contact mogelijk met de Bravo 00 en kreeg de pelotonscommandant van de Bravo 70 de opdracht om werkruimte te creëren. Om 0:45 uur kwamen de eerste leden van de Aanhoudingseenheid door de linies.

Een getuige zou hebben gezien dat er een aantal vlaggenmasten waren vernield. Om 0:48 uur arriveerden de eerste bussen. Om 1:10 uur vertrokken de bussen richting PI Over-Amstel. De Bravo 70 is niet meegegaan ter begeleiding.

De pelotonscommandant van de Bravo 70 is van mening dat er bij aanvang een matig tot slecht overzicht was op de gebeurtenissen op de Amstel. Er was sprake van een voor de Bravo 70 onduidelijke situatie. Ook geeft de pelotonscommandant van de Bravo 70 aan dat hij graag 'wat meer leiding gehad' had willen hebben. Het contact met de Romeo-eenheden was slecht te noemen. De slechte communicatie lag volgens de pelotonscommandant van de Bravo 70 niet zozeer aan de verbindingsmiddelen, doch veeleer aan het feit dat gewoon niet werd ingegaan op vragen en verzoeken aan de Bravo 00. Ook het contact met de delta-eenheden was niet positief. Volgens de pelotonscommandant van de Bravo 70 was er weinig tot geen vat te krijgen op dit vredesdetachement, noch direct op straat, noch via het algemeen of operationeel commando. Tenslotte was de eenheid volgens de pelotonscommandant van de Bravo 70 erg passief

Vernieling bloemenperkje (woensdag 17 juni 1997)

De pelotonscommandant van de Bravo 70 is van mening dat het bloemenreliëf op de Dam niet vernield had hoeven worden. Volgens de pelotonscommandant van de Bravo 70 waren alle in de stad aanwezige eenheden ME op of rond de Dam aanwezig. Hij vraagt zich af waarom er niet is ingegrepen.

Evaluatie en aanbevelingen

De Commissie voor de politieklachten vraagt aan de pelotonscommandant van de Bravo 70 welke leerpunten zouden kunnen worden geformuleerd naar aanleiding van de gebeurtenissen tijdens de Eurotop. De pelotonscommandant van de Bravo 70 geeft aan dat dergelijk grootschalig optreden uniek is geweest voor Amsterdam. In Utrecht is al eerder dit jaar met dergelijke massa's gewerkt op 4 maart. De pelotonscommandant van de Bravo 70 geeft aan dat men toen geleerd heeft om rekening te houden met meer arrestanten dan men in eerste instantie verwacht. Volgens de pelotonscommandant van de Bravo 70 moet men tijdens de voorbereidingen meer uitgaan van 'mogelijkheidsscenario's' dan 'waarschijnlijkheidsscenario's'. Het stiefkindje is altijd de afvoer van de arrestanten. Maar ook al is dat goed geregeld, dan moet je toch altijd 'goed blijven kijken in de zijspiegel'. Dat wordt vaak vergeten. Nu dit in de voorbereiding niet voorzien is, moet wel gesteld worden dat tijdens de inzet er alles aan gedaan is om 'te redden wat er te redden viel', zowel door de leden van de Bravo 70, de commandanten van de ME en de medewerkers van de PI OverAmstel.

Afsluiting

Aan de pelotonscommandant van de Bravo 70 wordt een verslag van dit gesprek ter commentaar toegezonden.

Goedkeuring: 16 oktober 1997