Op 28 september vonden er in Parijs en Brussel akties plaats tegen deportatie door de Franse staat van de 'sans-papiers', mensen zonder verblijfsvergunning. Op 28 augustus 1996 organiseerde het Autonoom Centrum een picketline bij het Frans consulaat te A'dam uit solidariteit met de 'sans-papiers' die bescherming zoeken tegen uitzetting en in het bijzonder met de 300 'sans-papiers' van de ontruimde St. Bernardkerk in Parijs. De picket was ook gericht tegen het Nederlandse verwijderingsbeleid en -machinerie in groter Europees verband. Ook in andere Europese steden werden solidariteitsakties georganiseerd.

Brute inval in kerk

De Franse oproerpolitie hield op 23 augustus met behulp van militaire krachten een razzia in en om de St. Bernardkerk. Zij hakte met bijlen de kerkdeuren open en sleepte de 300 'sans'-papiers' eruit. De vluchtelingen die daar hun toevlucht hadden gezocht werden gedetineerd om ze te deporteren. Er stonden vier militaire vliegtuigen klaar. Uiteindelijk werd diezelfde avond 1 van de 300 uitgezet, met weer andere vluchtelingen. Zijn vrouw en kinderen bleven achter. De rest was helemaal niet uitzetbaar, voor hen liepen nog procedures.

Akties in Europese steden

Onze picket en de akties in andere Europese steden stonden in verband met de internationale mars die de 'sans-papiers' hielden op 28 augustus in Parijs. Collectif des Sans-Papiers, Droits Devant!, Cimade en vele andere organisaties liepen van de Place de la Republique naar de St. Bernardkerk, die ze niet bereikten omdat de oproerpolitie de omgeving van de kerk had afgezet. Diezelfde dag hadden de meesten van de 300 'sans-papiers' hun rechtzaak voor legalisatie verloren en stond opnieuw een charter klaar om hen naar 'een Afrikaans land' te deporteren. De Franse regering had een geheimgehouden buitenlandse vliegmaatschappij gecharterd. Later bleek diezelfde avond Martin Air in Nederland te zijn gecharterd om vanuit Nederland Zairezen naar Kinshasa te deporteren, via Parijs, waar een aantal van de sans-papiers werd opgepikt. Nederlands-Frans-Europees-massaal verwijderingsbeleid. Het Franse vreemdelingenbeleid staat niet los van het Nederlandse of van dat van andere Europese Unielanden. Het Nederlandse vreemdelingenbeleid is ook gebaseerd op weren, kontroleren en registreren, uitsluiten, opsluiten, deporteren. De picket wilde ook met mensen zonder verblijfspapiertje in Nederland solidariteit betuigen en waarschuwen voor 'Franse toestanden'. Waar de Franse uitzettingsmachine bruter lijkt, is het Nederlandse verwijderingsapparaat gegoten in 'nette' wetten, zoals de Koppelingswet, een uitsluitingsinstrument waarbij grote groepen mensen rechteloos en onzichtbaar gemaakt worden (zie pg 20).
De tien hongerstakers uit de groep 'sans-papiers', die reeds 50 dagen in staking waren, zijn na de razzia in de kerk op kracht gekomen in het Theatre du Soleil. Tijdens hun bezetting van de St. Bernardkerk werden zij door een politie-inval overmeesterd en onder het mom van medische controle naar het ziekenhuis gebracht. Een intimidatie en poging de staking te breken. De Franse overheid wilde niet de verantwoordelijkheid nemen voor tien dode hongerstakers. Na controle werden ze weer in de St. Bernard teruggebracht.

Gezinshereniging

De afgelopen periode heeft de Franse overheid laten zien wat Pasqua ooit bedoelde met 'de immigratie tot zero (nul) terugbrengen'. In augustus '93 werd een wet aangenomen die voorwaarden voor gezinshereniging verhardde. Inmiddels doen de inkomenseis en de voorwaarde passende huisvesting daar een schep bovenop. Gezinshereniging moet op een en hetzelfde moment plaatsvinden voor de verschillende gezinsleden. Degenen die gezinshereniging aanvragen mogen dat niet vanuit Frankrijk doen. Dit moet vanuit het herkomstland bij de Franse ambassade. Deze 'verlengde arm' constructie is in Nederland vergelijkbaar met het voorstel over het MVV-vereiste, de machtiging tot voorlopig verblijf (het MVV-vereiste is tijdelijk van de baan; de Raad van State gaf onlangs advies op het MVV-wetsvoorstel van de Hoop Scheffer; herinvoering lijkt nabij). Het MVV-voorstel bepaalt dat bij de Nederlandse ambassade in het herkomstland een voorlopige verblijfsvergunning aangevraagd moet worden wil men langer dan 3 maanden (toeristenvisum) in Nederland kunnen blijven, bijvoorbeeld voor een verblijfsvergunning. 'Sans-papiers' die jaren lang hebben gewoond, gewerkt, geleefd in Frankrijk, een volwaardige bijdrage hebben geleverd aan de opbouw van de maatschappij, verzoeken nu voor de zoveelste maal om een verblijfs-, of werkvergunning. Dat verzoek wordt met uitzetting beantwoord. Gezinshereniging wordt voorkomen en families worden gescheiden. Migrantenouders van in Frankrijk geboren kinderen -deze krijgen automatisch de Franse nationaliteit bij geboorte in Frankrijk- moeten Frankrijk verlaten. Het gaat zelfs zo ver dat de kinderen dan in handen komen van een soort kinderbescherming. Er is sprake van willekeurig beleid, mensen die wel gelegaliseerd worden en anderen in dezelfde situatie niet. Onder hen zijn ook onuitzetbare vluchtelingen, die geen verblijfspapieren krijgen. Frankrijk heeft nog meer voorstellen in petto: elke niet-Europese bezoeker zou zijn/haar retourticket aan de burgemeester af moeten geven tot aan het vertrek. De 'gast' zou een salaris moeten tonen minstens gelijk aan het minimuminkomen. Men moet tegen ziektekosten verzekerd zijn. Degene die de 'gast' huisvest zou daarvoor toestemming moeten hebben van de burgemeester, die de grootte van het huis controleert. Wie zich niet aan de regels houdt, krijgt een uitzettingsbevel.

Uit het defensief

De 'sans-papiers' laten zich niet langer in het defensief drukken. Zij willen niet langer 'clandestien' en 'illegaal' genoemd worden. Ze leven al jaren in Frankrijk en beroepen zich op hun recht op asiel of humanitair verblijf. Zij organiseren zich in heel Frankrijk. Er ontstaat gaandeweg een Collectief National van 'sans-papiers', zo'n 17 groepen 'sans-papiers' zijn daarbij aangesloten plus de hen ondersteunende organisaties. Zij stellen dat de werkelijke problemen van Frankrijk zoals werkloosheid en uitsluiting dienen te worden aangepakt, in plaats van immigranten als zondebokken van de crisis aan te wijzen. De Franse overheid probeert de georganiseerde 'sans-papiers' te desori‰nteren en van de rest te scheiden door willekeurig enkelen wel en anderen in dezelfde situatie niet een verblijfsstatus toe te kennen. Dit geeft de 'sans'-papiers temeer het gevoel voor collectieve rechten en verblijfspapieren te strijden.
Werknemersorganisaties en basisdemocratische organisaties sluiten zich aan bij die strijd tegen de xenofobie en het racisme van de staat.
De 'sans-papiers' zoeken voorjaar '96 bescherming tegen de wetgeving. In kerkelijke zowel als niet-kerkelijke locaties in Parijs en andere steden in Frankrijk, zoals o.a. Marseille, Toulouse, Lyon, Besancon, Nancy, Nimes, Orleans, Nantes wordt bescherming gezocht. Diverse kerken worden bezet, kerkvaders weten niet hoe te reageren. In Parijs bezetten 'sans-papiers' de St. Ambroisekerk. Men poogt hen door te verwijzen naar andere locaties. De aartsbisschop van de St. Ambroisekerk geeft de politie zelfs toestemming de kerk te ontruimen. Daarop schrijven priesters een open brief aan de aartsbisschop over deze medeplichtigheid van de kerk. In een dienst in de St. Ambroise wordt de hypocrisie van de kerk becritiseerd: 'Is het de taak van de kerk de Pasqua-wetten uit te voeren?' De 'sans-papiers' roepen de hulp in van Droits Devant!, SOS Racisme, Abbe Pierre en anderen. Zij kloppen aan bij andere locaties zoals het gymnasium Japy, vakbondslokalen, theaters (Theatre du Soleil) en andere gebouwen. Men eindigt in de St. Bernardkerk. De pastoor werkt niet mee met de politie als die met een ontruimingsbevel verschijnt. Het Franse verwijderingsbeleid neemt dan met de inval in de St. Bernardkerk wel heel gruwelijke vormen aan. 1500 ME'ers plus militairen zetten in alle vroegte de wijk af, blokkeren metrolijnen in de richting van de St. Bernard en slaan de massaal opgekomen solidaire mensen in elkaar. In de kerk worden de witten aan de ene kant en de zwarten aan de andere kant neergezet. De illegalen worden de kerk uitgesleept, mannen van hun gezinnen gescheiden en afgevoerd naar detentiecentrum St. Vincennes bij Parijs. Premier Juppe meldt dat de wetgeving zorgvuldig is toegepast, de 'sans-papiers' moeten het land uit. Na enkele dagen blijkt door intensief werk van de advokatuur een aantal vormfouten en worden de illegalen toch weer vrijgelaten. Zo zorgvuldig is de wet toegepast...

Brede solidariteit

Debre (Binnenlandse Zaken) doet alsof hij namens alle Fransen spreekt, als hij zomer '96 zegt dat de Afrikanen er zo snel mogelijk en wel per charter uit moeten. Dat schiet in het verkeerde keelgat bij veel Fransen, evenals de opmerkingen van Chirac om "optimisme te tonen" en een "winnaarsmentaliteit" ten toon te spreiden. Daar komt bij dat vluchtelingen nu zelf georganiseerd in aktie zijn gekomen en feilloos aansluiten bij eisen van Franse mensenrechtenorganisaties. 'Sans-papiers' en andere organisaties roepen ambtenaren en andere beleidsuitvoerders op niet aan de uitwijzingspraktijken mee te werken. Ook vakbonden roepen op om niet aan deze uitwijzingsmachinerie deel te nemen. De vliegmaatschappij Air France en haar personeel weigeren aan deze uitzettingen mee te werken. (Laten we overigens niet vergeten dat Air France 'normaalgesproken' wel medewerking verleent aan deportaties). De Franse regering doet of haar neus bloedt en gaat vlijtig door in de race om het Front National de wind uit de zeilen te nemen. Dat mobiliseert n¢g meer sympathisanten van de 'illegalen', waaronder ook beroemdheden. Direct na de razzia in de St. Bernard blijkt de helft van de Fransen het er niet mee eens te zijn. Zij waarschuwen voor de gevolgen van het rechteloos maken van grote groepen immigranten. Zij manen de regering op te houden immigranten tot zondebok te maken van de economische crisis waarin Frankrijk zich bevindt. Ook in Nederland groeit betrokkenheid bij het pleidooi tegen uitsluiting en voor verblijfsrecht, zoals rondom de Koppelingswet. Mensen zien de gevolgen van uitsluiting op termijn. Ambtenaren hebben de mogelijkheid te weigeren de wet uit te voeren.

Razzia's en charters

In Frankrijk zijn razzia's in wijken die eerst afgezet worden, al langer aan de orde van de dag. Gekleurde mensen worden geselecteerd en opgepakt op zoek naar illegalen die verwijderd dienen te worden. In Frankrijk hebben sinds augustus '95 nu 50 groepsuitzettingen plaatsgevonden.
Ook in Nederland worden mensen opgepakt, op straat, in koffieshops, op de werkplek. Onlangs weer grote groepen Polen in de landbouw in de Wieringerwerf en vrouwen bij een 'opschoningsoperatie' in de horeca en seksindustrie in Rotterdam. Mensen die geen verblijfspapieren kunnen tonen worden afgevoerd, gevangen gezet, uitgezet. Of vaak juist niet uitgezet maar gedumpt, na maanden gevangenschap de illegaliteit in gedwongen.
Op Schiphol staan charters klaar, al dan niet in Euro-verband, om vluchtelingen te deporteren. Op 26 september vloog weer een Europese charter Zaïrezen uit Duitsland, Nederland en Frankrijk naar Kinshasa. Landen en regio's zijn of worden tot veilig verklaard. Iraniërs, Zaîrezen, Somaliërs, Ethiopiërs, Angolezen: allen zijn met uitzetting bedreigd. Nog vers in ons geheugen ligt de van wanbeleid getuigende mislukte charteruitzetting van Somaliërs uit Nederland. Het 'veilig' van Justitie blijkt zo 'veilig' nog niet. Justitie moet nu wat betreft Somalië haar beleid rondom 'veiligheid' bijstellen.

Misschien moet Nederland, om te leren hoe het niet moet, de parallel trekken met wat nu in Frankrijk gebeurt. Zowel Frans als Nederlands beleid dwingen tot illegaliteit en produceren 'clandestiene mensen'. Mensen zonder dat ene verblijfspapiertje, zonder dat nummer, worden door de overheid aan het 'grote niets' overgelaten. Zulk beleid creëert door Europa heen een 'zwervend leger illegalen', samen met andere rechteloze groepen mensen de paria's van de Europese Ruimte. Op een zeker moment, zoals in Frankrijk, zullen deze mensen massaal voor hun rechten op moeten komen. In plaats van uit- en opsluiten van vluchtelingen en illegalen in Schengenverband kan er beter gezocht worden naar daadwerkelijke oplossingen voor gedwongen migratie.