Vincent de Jong
 

Op 27 maart jongstleden vierden de Franse sans-papiers met een Europese demonstratie in Parijs drie jaar strijd. “Ni critères! Ni cas par cas!” (Noch criteria, noch per dossier) was een gekalkte leus langs de route. Deze eis is een uiting van de heftige interne discussie die de sans-papiers beweging achter de rug heeft: men is op zoek naar nieuwe perspectieven. Nederland kent nauwelijks een goed debat over de strijd van mensen zonder verblijfsvergunning. Het laatste voorstel van staatssecretaris Cohen, een versoepeling van de zesjaarsregeling voor “witte illegalen”, werd door de organisatoren van de hongerstakingen, het comité “Geen Mens Is Illegaal”, al snel als rampzalig beschouwd. Wie de ontwikkelingen in Frankrijk volgt, had dit resultaat echter wellicht kunnen voorzien.
 

Drie jaar sans-papiers

De sans-papiers, 300.000 à 400.000 in getal, zijn een mengeling van immigranten, vluchtelingen en studenten, afkomstig uit zo’n 40 landen van over de hele wereld. In hun strijd en hun eisen gaan de sans-papiers voorbij aan het onderscheid tussen economische en politieke vluchtelingen, tussen migranten en vluchtelingen en aan verschillen tussen culturen. De eisen van de sans-papiers waren: alle sans-papiers een verblijfsvergunning van tien jaar (“des papiers pour tous”), sluiting van detentiecentra, vrijheid voor de gevangengenomen sans-papiers, terugkeer voor degenen die uitgezet zijn, vrij verkeer en vrije vestiging. Van groot belang waren de goede relaties die de collectieven onderhielden met de werklozenbeweging, de jongeren van de ‘banlieues’, de buurten en de arbeiders. Begin 1997 werd er een nationale coördinatie opgezet om de beweging vooruit te helpen. Deze ‘Coördination National des Sans-Papiers’ werkte net als alle plaatselijke collectieven autonoom met een ondersteuning van voornamelijk linkse Franse groepen. Onder de rechtse regering verliep de samenwerking erg goed.
Met de komst van een linkse regering veranderde de relatie met de steungroepen radikaal. In juni 1997 kwam de nieuwe regering met de ‘Circulaire de Chevènement’, een regeling die geen breuk met het rechtse beleid betekende, maar een versoepeling was. Dossiers dienden voor een bepaalde datum ingeleverd te worden om in aanmerking te komen voor een herbehandeling. Deze versoepeling had echter een splitsing en verzwakking van de sans-papiersbeweging tot gevolg. Van de 140.000 ingeleverde dossiers kwamen er 80.000 in aanmerking voor een verblijfsvergunning van één jaar (met mogelijkheid tot verlenging). Zij konden immers een verblijf aantonen van 10 tot 15 jaar (!) in Frankrijk. Er ontstond een grote discussie of men dit regeringsbeleid moest verwerpen of niet. Het aanvaarden van deze legalisatie betekent immers dat je aanvaardt dat een deel, de overige 60.000 sans-papiers, wordt uitgezet of het ondergrondse wordt ingestuurd.
 

“Geboycot en verslagen”

Non-debat