Identifikatieplicht en computerregistratie wordt in steeds meer Europese landen ingevoerd. Bestrijding van illegale buitenlanders en aanpak van fraude vormen de belangrijkste argumenten. Controle en registratie zijn de nieuwe toverwoorden in Europa.

Al in 1993 hebben de ministers van Justitie en Buitenlandse Zaken van de Europese Unie voorstellen geformuleerd om illegale migratie te bestrijden. Eind juni 1995 leidde dit tot een aantal aanbevelingen aan de verschillende lidstaten. Belangrijkste maatregelen zijn:
- als iemand illegaal in een land verblijft moet zijn identi- teit worden vastgesteld, vooral in het geval van een misdrijf, bij gevaar voor de openbare orde en om illegale immigratie of illegaal verblijf tegen te gaan. Illegalen die hieraan niet meewerken moeten boetes krijgen of onder het strafrecht komen te vallen.
- voor de toegang tot overheidsvoorzieningen moeten buitenlan- ders hun verblijfsstatus aantonen.
- werkgevers moeten buitenlandse arbeiders controleren op verblijfsstitel, als ze wel werken met illegale arbeiders moeten ze hoge straffen krijgen.
- de autoriteiten moeten er zorg voor dragen dat illegale buitenlanders die niet in een land mogen verblijven, dit land ook daadwerkelijk verlaten.
- elk land moet een centraal informatiesysteem over de in dat land aanwezige buitenlanders opzetten.

Het gros van deze maatregelen is in Nederland terug te vinden in de identifikatieplicht en uitbreiding van het vreemdelin- gentoezicht. De Koppelingswet wordt het sluitstuk.
Frankrijk kent al sinds jaar en dag een identifikatieplicht, die sinds de verkiezingsoverwinning van rechts in 1992 zeer intensief wordt toegepast. De politie maakt op groffe en racistische wijze misbruik van de identifikatieplicht. De afgelopen twee jaar zijn door racistisch politie-optreden verschillende jonge immigranten gedood. De identifikatieplicht wordt ook letterlijk gebruikt als middel om hele groepen direct te straffen. Toen twee Fransen in de zomer van 1994 in Algerije waren vermoord, werden 10.000 Noord Afrikanen in de Parijse metro's gecontroleerd. De afgelopen maanden is de situatie voor immigranten nog verder verslechterd door de identiteitscontroles in het kader van 'Operatie Vigipirate'. De zoektocht naar de daders van de metro-aanslagen is op groffe wijze misbruikt om een soort noodtoestand af te kondi- gen. Meer dan 800.000 mensen zijn in twee maanden gecontro- leerd. Uit uitspraken van de chef van de Gendarmerie, Lt Col. Alain George, blijkt uit het resultaat van de controles dat er vooral verkeersovertreders en illegalen zijn gearresteerd. 'Operatie Vigipirate' bepaalt ondertussen het straatbeeld in Frankrijk. Het lijkt er erg op dat de wens van rechts in Frankrijk, om een soort Nationale Garde tegen drugscriminali- teit en illegale buitenlanders te cre‰ren, werkelijkheid is geworden.
Ook in Engeland liggen op dit moment voorstellen van de rege- ring om een identifikatieplicht in te voeren. Eind mei is de regering met een voorstel over identiteitskaarten gekomen. De diskussie gaat over de vraag hoe de identiteitskaarten eruit moeten komen te zien (van rijbewijs tot smart-card) en wie wanneer aan de identifikatieplichting moet voldoen. De kans is groot dat de voorstellen om het rijbewijs uit te bouwen tot nationale identiteitskaart het halen. Het rijbewijs wordt in 1996 vervangen door een credit-card-achtige kaart, waarin meer informatie kan worden opgenomen. De inhoud van deze kaarten kun door computers worden vergeleken met databe- standen van de overheid. Ook in Engeland zijn voorstellen gelanceerd om overheidsvoorzieningen af te sluiten voor ille- gale buitenlanders. De identiteitskaarten moeten dit systeem waarschijnlijk sluitend maken. Het nieuwe Engelse Europese paspoort en de nationale verzekeringskaart zijn al 'machi- ne-leesbaar', zodat het uitwisselen van gegevens een fluitje van een cent wordt. Met gebruik van nieuwe technieken wil men gedigitaliseerde driedimensionale pasfoto's opnemen in de kaarten. Door toevoeging van micro-chips wordt het mogelijk een uitgebreid persoonsdossier op de kaarten te zetten. De houder heeft geen enkel zicht meer op de inhoud ervan. In Engeland is het nu al mogelijk om via het Government Data Network dit soort kaarten te gebruiken. Van dit netwerk maken al drie grote ministeries gebruik: Binnenlandse Zaken, Douane en Sociale Zaken.
De plannen op Europees (en niet te vergeten Schengen) nivo zijn in de verschillende landen in een ander stadium, maar geven wel een blik in de toekomst. Een toekomst waarin de combinatie van identiteitscontroles, computerregistratie en koppeling van databestanden centraal zal staan. In het meest slechte scenario zal het leiden tot een combinatie van geavan- ceerde techniek, zoals waarschijnlijk gebruikt gaat worden in Engeland, en botte racistische controles, zoals langzamerhand aan de orde van de dag in Frankrijk. Zonder pasje kom je Europa dan niet meer in, en zo je er al bent, is een groot deel van de maatschappij voor je afgesloten.

Informatie over ontwikkelingen binnen Europa is te vinden in Statewatch en Fortress Europe?