Zoals in onze vorige nieuwsbrief al gemeld, coördineert het Autonoom Centrum sinds eind september 1994 een campagne tegen de Wet op de Identificatieplicht (WID).

De campagne richt zich er in eerste instantie op werknemers te laten weigeren een kopie van hun identiteitsbewijs af te staan aan hun werkgever. Deze kopie‰n moeten voor 1 juni 1995 worden ingeleverd door die mensen die op 1 juni 1994 (bij de inwerkingtreding van de WID) in vaste loondienst waren. Voor anderen geldt dat zij zich bij indiensttreding moeten legitimeren, waarbij direkt een kopie wordt gemaakt van het identiteitsbewijs. Voor deze mensen geldt dat er indien zij weigeren geen arbeidscontract mag worden afgesloten.

Sinds eind september hebben meer dan honderd mensen laten weten in ieder geval tot 1 juni 1995 te zullen weigeren. Gehoopt wordt in de tussentijd een oplossing te vinden voor de buitensporige sancties die in het vooruitzicht zijn gesteld (en die er op neer komen dat weigeraars 60% loonbelasting gaan betalen). De afgelopen maanden is duidelijk geworden dat het regelmatig voorkomt dat werkgevers zware druk uitoefenen op hun werknemers ten einde in het bezit te komen van de kopietjes. Zo komt het vaak voor dat gedreigd wordt met ontslag. Dit is bijvoorbeeld het geval in Amsterdam, waar 15 banenpoolers door hun werkgever met ontslag worden bedreigd. De banenpoolers hebben als groep aan Stichting Maatwerk Banenpool laten weten geen kopie in te zullen leveren. Maatwerk stelt zich op als verlengde arm van de overheid door niet alleen kritiekloos mee te werken aan de uitvoering van deze wet, maar zelfs werknemers onder zware druk te zetten door met ontslag te dreigen. De WID biedt echter geen mogelijkheden voor een dergelijke sanctie. Het komt ook voor dat mensen uit angst de sfeer op de werkplek te verpesten toch hun kopie inleveren. Veel mensen die hebben gereageerd hebben wel een kopie ingeleverd maar hebben daar nu spijt van. Ook is duidelijk geworden dat er sinds 1 juni op de meest uiteenlopende plaatsen om kopie‰n wordt gevraagd, waar het laten zien van een identiteitsbewijs voldoende zou moeten zijn. Dit gebeurt bij sociale diensten, bij kamers van koophandel en ook in sommige gevallen bij banken. In al deze gevallen wordt het vragen naar een kopie gerechtvaardigd onder verwijzing naar de WID ("Ja, dat moet sinds 1 juni"). Mensen die hiertegen protesteren worden vervolgens deels in het gelijk gesteld, maar vervolgens verplicht toch een kopie af te staan op grond van bepalingen uit de algemene bijstandswet, de handelsregisters, of aangeraden wordt dan maar een rekening te openen bij een andere bank. De reacties van mensen maken ook zichtbaar dat zich problemen voordoen op zeer verschillende werkplekken; zo wordt er geweigerd bij Pax Christi, Streekschool Rijnmond Zuid, Arrondissementsparket Arnhem, Anne Frank Stichting, FNV, universiteiten, media, en vele andere plekken.

Ondertussen zijn wij in overleg met een werkgever die zelf wil weigeren. Het gaat om een werkgever met 15 betaalde krachten (die ook willen weigeren) en een veelvoud aan vrijwilligers. Gekeken wordt momenteel naar juridische mogelijkheden om een zaak voor de rechter te krijgen voor 1 juni a.s., waarbij geprobeerd zal worden iets aan de sancties te doen zoals die zijn voorgesteld door de wetgever.

Allochtonenregistratie

De laatste weken is er enige beroering ontstaan omtrent de Wet Bevordering Evenredige Arbeidsdeelname Allochtonen (WBEAA), onder het grote publiek bekender als 'allochtonenregistratie'. Zowel Koninklijke Bijenkorf Beheer als de Perscombinatie hebben laten weten niet mee te willen werken aan uitvoering van de WBEAA. Deze wet is van kracht vanaf 1 juli 1994 en heeft als doel de achterstand van allochtonen op de arbeidsmarkt terug te dringen. Alle werkgevers met meer dan 35 mensen in dienst krijgen er mee te maken. Zij worden verplicht een aparte personeelsregistratie bij te houden, of de registratie van allochtonen vast te leggen in een zgn. 'sleuteladministratie' (waarin in plaats van een naam een nummer is opgenomen dat overeenkomt met een code in de normale personeelsadministratie), of in een apart beveiligd deel van de personeelsregistratie. Het gaat om registratie van personen uit een aantal herkomstlanden (Suriname, Aruba, Nederlandse Antillen, Turkije, Marokko, Vietnam, voormalig Joegoslavi‰, Somali‰, Ethiopi‰, Iran en Irak). De selectie van de laatste zes is bepaald door het gegeven dat er uit deze landen de meeste vluchtelingen vandaan komen. De werkloosheid onder deze grootste groepen allochtonen is tenminste drie maal hoger dan werkeloosheid onder autochtonen. Deze selectie geldt voor twee jaar, dan wordt indien nodig een nieuwe lijst samengesteld. Bij de registratie wordt gevraagd naar het eigen geboorteland, dat van de moeder en dat van de vader. Wordt bij een van de vragen ‚‚n van de bovengenoemde landen genoemd, dan volgt opname in een aparte registratie. Jaarlijks moet de werkgever verslag doen van deze registratie; deze is anoniem (er staan enkel cijfers in) en moet zijn goedgekeurd door een accountant, die dus inzage moet hebben in de registratie. Werknemers zijn verplicht informatie te verschaffen aan de werkgever. Zij die problemen hebben met deze registratie van hun gegevens kunnen dit kenbaar maken bij hun werkgever. In dat geval mogen de gegevens niet opgenomen worden in de registratie. Zowel Sociale Zaken als de initiatiefnemers voor de wet (w.o. Groen Links), en b.v. het Nederlands Centrum Buitenlanders zien geen enkel gevaar in dit soort registratie. Wij wel. Het nadeel van iedere etnische registratie (mogelijk selectief gebruik of misbruik van gegevens) weegt altijd zwaarder dan voordelen. Op zich is er niets tegen wat de wet beoogt, de vraag is alleen of dit niet op een andere manier mogelijk was geweest. In tegenstelling tot de WID is de werknemer die pertinent weigert gegevens te verstrekken niet strafbaar. De werkgever die weigert is wel strafbaar.

Sinds eind november zijn we voor deze campagne ge‹nterviewd door Grenzeloos, de MUG, Radio Noord-Holland en Contrast. Gesprekken met Max Arian en John Jansen van Galen leidden tot publikaties in de Groene Amsterdammer en Het Parool en tot aandacht voor de identificatieplicht in het TVprogramma NOS-Binnenland.

De kosten van de campagne in het eerste half jaar konden grotendeels worden gedekt door giften van fondsorganisatie XminY, Kollektief Rampenplan en Emmahuis Den Haag en Emmaus Haarzuilens.

Voor mensen die meer informatie willen over de WID hebben we een folder plus een klein informatiepakketje samengesteld, op aanvraag verkrijgbaar. Posters zijn ook verkrijgbaar … Ÿ1,= per stuk.

Mensen die op de hoogte gehouden willen worden van de voortgang van de campagne (en bijvoorbeeld mogelijke juridische stappen) worden verzocht kontakt met ons op te nemen.

Onderzoek naar de gevolgen van de legitimatieplicht

In het kader van de campagne tegen de WID zijn we ook een onderzoek gestart naar paspoortcontrole zowel op straat als in administratieve zin. Ons kwamen nogal wat klachten ter ore van illegalen en uitgeprocedeerden die op straat werden aangehouden en gevraagd om hun paspoort te tonen, hetgeen zij niet konden. In deze gevallen werden zij enkel en alleen gecontroleerd omdat ze zwart waren. Sommigen zijn meegenomen naar het politieburo en na computeronderzoek waaruit bleek dat ze technisch onuitzetbaar waren, weer vrijgelaten. Verder plegen we onderzoek omdat de WID ten doel heeft het binnenlands vreemdelingentoezicht te intensiveren en illegalen af te schrikken en we verwachten dat dit racisme in de hand zal werken. We willen tot aan de volledige invoering van de WID per 1 juni a.s. onderzoek plegen. Hiertoe hebben we een oproep met bijbehorende vragenlijsten gestuurd aan (zelf)organisaties die werken met vluchtelingen, migranten, illegalen, vanuit anti-racisme en anti-discriminatie.