De strijd gaat door Ed Hollants 03-05-2002   Van 14 tot 28 april 2002 verbleven vijf mensen van het Autonoom Centrum uit Amsterdam in Palestina, dat nog steeds bezet wordt door Israël. Diverse steden en dorpen werden bezocht, de meeste tijd brachten we door in Jenin en Nablus, de steden die het meest geleden hebben onder het meest recente Israëlische offensief. Een van onze doelen was om door middel van interviews, foto’s en video’s bewijsmateriaal te vergaren over mensenrechtenschendingen en schendingen van oorlogsrecht door het Israëlische leger. Daarnaast wilden we Palestijnen het gevoel geven dat er mensen zijn die wel serieus naar hen luisteren, dat er internationaal ook mensen zijn die hen steunen en het voor hen opnemen.                        Ook tijdens de eerste intifada verzette het Autonoom Centrum zich tegen de Israelische nederzettingenpolitiek onder het motto ‘Stop Israelische nederzettingen in Palestina; boycot Israel.’   We hebben tijdens ons recente bezoek in Palestina geprobeerd, vanuit de opstelling dat we aan de kant van de Palestijnen staan, toch objectief te zijn. De feiten zijn erg genoeg en laten aan duidelijkheid niets te wensen over. Met andere woorden: als we het idee kregen dat er sprake was van propaganda hebben we geprobeerd daar doorheen te kijken en de verhalen te checken. We leven nu eenmaal in een televisie- en informatietijdperk waarin propaganda om beeldvorming te beïnvloeden vaak de feiten overstemt. Wij als buitenstaanders in een conflict worden gemakkelijk gezien als werktuigen voor propaganda. De uitleg dat we geen pers zijn maar een activistische NGO maakt vaak voor Palestijnen op dit moment niet zoveel uit.   Conclusies na ons bezoek   Uit alle verhalen die we hoorden hebben we enkele conclusies getrokken waarvan we vrij zeker zijn dat ze een afspiegeling vormen van wat er werkelijk gebeurd is:   -         Gebouwen waar vanaf geschoten werd of waarvan gedacht werd dat daarbinnen  gewapende strijders zaten zijn zonder dat er rekening werd gehouden met de daar ook aanwezige burgers, beschoten door IDF vanaf tanks en vanuit helikopters. -         Er is dagenlang door de IDF geweigerd medische hulp te doen geven aan dan wel medici toe te laten tot gewonden. -         Bezittingen van burgers zijn vernield en gestolen door IDF (plunderingen) . -         Ongewapende mensen en strijders die zich overgaven zijn doodgeschoten. -         Veel van de infrastructuur is en gebouwen van de Palestijnse Autoriteit zijn vernietigd.   Je kunt niet anders concluderen dan dat hier sprake is geweest van ernstige schendingen van mensenrechten. Maar op zich is wat er nu gebeurt niet echt nieuw: het is alleen extremer dan voorheen. Palestijnen reageren ook door te zeggen: “Dit overkomt ons al 35 jaar”. Een onderzoek naar alleen de verwoesting in Jenin is volstrekt onvoldoende. De kern moet zijn het geweld dat de Palestijnse bevolking al 35 jaar lang aangedaan wordt. Naast verzamelen van de directe feiten wilden wij ook een beeld krijgen van de situatie en zoals die nu is.   Apartheid en/of etnische zuivering   Aan de ene kant kun je spreken van ‘apartheid’, maar dat is ook een term die de lading niet helemaal dekt. Bij apartheid is de veronderstelling dat iedereen toch deel uit maakt van eenzelfde staat maar ongelijk behandeld wordt, zoals we in Zuid Afrika zagen. In de Bezette Gebieden gaat dit niet op omdat Palestijnen niet gezien worden als toebehorend tot dezelfde staat als de kolonisten. Het best is het nog te vergelijken met een thuislanden-politiek. Er wordt geprobeerd alle Palestijnen te concentreren in een aantal los van elkaar staande gebieden waarbinnen zij zich in de toekomst zelf mogen bedruipen wat betreft enkele civiele taken. Echte economische zelfstandigheid maar ook zelfstandigheid op bijna elk ander terrein, worden onmogelijk gemaakt. Bewegingsvrijheid van Palestijnen, waterbeheer, enz. zijn en blijven in handen van Israël. Een andere term die van toepassing kan zijn is ‘etnische zuivering’. Maar ook dit begrip dekt de lading niet volledig. Er is hier geen sprake van een in korte tijd (gewelddadig) verdrijven van de Palestijnen, maar eigenlijk meer van een sluipende etnische zuivering. Er is sprake van een in alle facetten doorgevoerde regelgeving, die per definitie de joodse Israëliër in het voordeel stelt van de Palestijn. Hierdoor worden grote gebieden langzaam verjoodst en de Palestijnen verdreven. De bezetting en de nederzettingenpolitiek zijn wat karakter betreft zonder meer te plaatsen in het rijtje apartheid en etnische zuivering. Er is echter op dit moment geen sluitende term die het geheel dekt en dezelfde weerzin en afkeer oproept.   Falen internationale gemeenschap   Een ander, duidelijk waarneembaar feit is het totale falen van de internationale gemeenschap. De VS voeren de boventoon met haar verderfelijke Bush-politiek, terwijl zowel de EU als geheel als de afzonderlijke Europese landen treuzelen en niet verder komen dan ontoereikende morele afkeuringen. Ook internationale NGO’s, die bij natuurrampen altijd als  eerste ter plekke zijn, zijn nu op een enkele na nergens te bekennen. En het Rode Kruis heeft bijvoorbeeld geen enkele vuist kunnen of willen maken tegen Israël wat betreft het door Israël weigeren van van toestemming ­tot het ophalen van gewonden. Na de terugtrekking van de IDF uit de steden was de eerste dagen en soms zelfs weken geen enkele internationale NGO of hulp waarneembaar bij het bergen van doden, het verwijderen van explosieven of het ruimen van puin. Na oproepen van de VS, Europa en de VN aan Israël om zich onmiddellijk terug te trekken uit de bezette steden, volgde geen enkele sanctie, toen bleek dat Israël aan die oproepen geen boodschap had en gewoon doorging haar karwei af te maken. En dat nog steeds doet. De Palestijnen hadden al weinig vertrouwen in de internationale gemeenschap maar hebben dat nu totaal niet meer.   Wat Palestijnen natuurlijk wel opgevallen is,  is dat er wel wat meer internationale bemoeienis is gekomen met het conflict door het geweld. De VS maar ook Europa laden de verdenking op zich maar een ding te willen: dat vooral het geweld gestopt moet worden. Als dat eenmaal beteugeld is, verslapt de aandacht en kan Israël weer gewoon doorgaan met haar nederzettingenpolitiek en worden de Palestijnen via allerlei onderhandelingen aan het lijntje gehouden. Palestijnen hebben dus alle reden om het geweld op te voeren. Je kunt ook zeggen dat de internationale gemeenschap zelf verantwoordelijk is voor het geweld doordat ze al 35 jaar geen enkele serieuze poging heeft ondernomen om Israël te bewegen of te dwingen de VN resoluties zoals 242 (terugtrekking naar de grenzen van voor 1967) uit te voeren.   Een andere zaak waarvoor de VN zich vooral moet schamen is het bestaan van vluchtelingenkampen zoals in Jenin en Nablus, van Palestijnen die daar al sinds 1948 zitten. Deze kampen die inmiddels omgevormd zijn door dichtbevolkte wijken met hoge werkloosheid en armoede staan nog steeds onder beheer van de VN (UNWRA). Je kunt dus heden ten dage 53 jaar in een vluchtelingenkamp leven met de status van vluchteling. Juist deze kampen hebben grote schade opgelopen en er zijn veel slachtoffers gevallen. Wat betekent de bescherming door de VN voor de vluchtelingen?   Gewapende strijd   Het geweld van Palestijnse kant is een gevolg van een situatie die absoluut onhoudbaar is. De kern van het conflict is de bezetting en de kolonisatie van de gebieden. Degenen die zich gewapend verzetten tegen het Israëlische leger dat autonome gebieden van Palestina invalt, zijn dan ook geen terroristen maar verzetsstrijders. Elke Palestijn die zich verzet met welk middel dan ook tegen de bezetting is in eerste instantie een verzetsstrijder.   Wel kun je gebruikte middelen veroordelen. Het lijkt me duidelijk dat ieder gezond mens het middel ‘zelfmoordaanslag tegen burgers’ veroordeelt. Het probleem voor Palestijnen is dat onderhandelen al jaren niets uit haalt, druk van buitenaf op Israël niet of nauwelijks uitgeoefend wordt en directe (gewapende) konfrontaties bij voorbaat kansloos zijn door gebrek aan middelen. Gevolg dat 35 jaar onderdrukking en bezetting haar uitlaatklep vindt in zelfmoordaanslagen die in ieder geval effect hebben. Dat er nu sprake is van een toenemende internationale betrokkenheid bij het conflict is een direct gevolg van de aanslagen en de Israëlische reacties daarop. Er is dan ook niets op tegen als er wordt geprobeerd wapens te leveren aan mensen die zichzelf proberen te verdedigen. Het vreemde is dat dit veroordeeld wordt, terwijl de  aanvallende staat Israël wel van de meest moderne wapens wordt voorzien. Natuurlijk zien wij wapens niet als oplossing, maar het veroordelen van Palestijnen als ze die nu wel gebruiken, gaat te ver. Zeker als die wapens gebruikt worden bij de verdediging van steden die door het Israëlisch leger aangevallen worden.   De fixatie op het geweld van zowel Palestijnse zijde (zelfmoordaanslagen) als van Israëlische zijde (met name Jenin, Nablus, vernietiging infrastructuur, etc.) heeft een helaas een sterk depolitiserend effect. Sharon heeft er alle belang bij het conflict te militariseren en zal ook niet altijd even rouwig zijn bij het nieuws van een nieuwe aanslag. Het gaat steeds minder over de bezetting maar wel over middelen die beide partijen gebruiken. We denken dat Israël zelfs ‘ tevreden’ kan zijn met een veroordeling van haar optreden in de steden in bezette gebieden, als haar nederzettingenpolitiek voor het grootste deel gewoon verder kan gaan.  Het beeld is steeds meer alsof er sprake is van twee gelijkwaardige partijen die allebei verwerpelijke methoden gebruiken. Ook wordt er telkens bij onderhandelingen uitgegaan van de twee partijen die het samen aan tafel moeten oplossen. Hierbij wordt totaal voorbijgegaan aan het feit dat de ene partij op alle fronten de agressor, sterker is, terwijl de andere partij bijna geen ander machtsmiddel heeft dan een (licht gewapende) volksopstand. Een duurzame en rechtvaardige oplossing komt er pas als Israël onder druk wordt gezet om haar nederzettingenpolitiek op te geven en om zich uit te spreken dat slechts een terugtrekking achter de grenzen van 1967 een oplossing kan bieden naar vrede. Pas dan kan er verder gepraat worden.   Terrorisme bestrijding?   Iedereen in de bezette gebieden, en ook velen daarbuiten, verwachten dat het ergste nog komen gaat. Het geweld zal toenemen en het is niet de vraag of er zelfmoordacties komen, maar wanneer. Sharon zal die zeker gebruiken om nog harder terug te slaan. De speelruimte voor zijn handelen is steeds groter geworden. Was het een jaar geleden nog ondenkbaar dat de IDF autonome gebieden en steden zou binnenvallen, nu is dit aan de orde van de dag. En wat te denken van de eerste steen vorige week gelegd van nieuwe grootste Israëlische nederzetting ooit in Palestina. Een uitgekiende politiek en propaganda als reactie op Palestijns verzet hebben dit bewerkstelligd. Natuurlijk heeft ook 11 september ’02 hier een belangrijke rol in gespeeld. Eigenlijk kopieert Sharon de politiek van de VS wat betreft ‘terrorismebestrijding’. Het lijkt er nu dan ook op dat niet de VS Israël iets kunnen afdwingen (als de wil daartoe er al zou zijn), maar dat Israël de VS in de tang heeft.   Sharon heeft nooit iets willen weten van de Oslo-akkoorden of van wat voor vredesregeling dan ook die het opgeven van bezet gebied en een levensvatbare Palestijnse staat zou betekenen. Het  is hem gelukt elk perspectief hierop om zeep te helpen en om zijn doelen, die deels dezelfde zijn als die van de arbeiderspartij, weer wat dichterbij te brengen.   Er is echter voor Sharon ook een probleem bijgekomen. In Jenin en Nablus is sprake geweest van hevig verzet tegen de invallen van de IDF. Het kostte de IDF in Nablus 5 dagen en in Jenin 9 dagen om dit verzet uit te schakelen. Hierbij zijn relatief veel Israëlische soldaten gesneuveld. Nog meer Israëlische slachtoffers gaat ten koste van de steun binnen Israël. De oplossing om nog meer te bombarderen met als gevolg meer Palestijnse burgerslachtoffers is internationaal niet te verkopen. Het zal een van de redenen zijn dat Gaza nog niet is aangevallen. Een andere reden kan zijn dat Sharon binnenkort met een nieuw ‘vredesaanbod’ komt, waarin hij bereid is de nederzettingen in Gaza op te geven, waarmee hij Israël’s internationale prestige weer wat kan opvijzelen. Gaza is tenslotte zelfs voor groot-Israël-aanhangers oninteressant. Er wonen een miljoen Palestijnen op een klein gebied met daarbinnen drie nederzettingenblokken.   Een strijdbare bevolking   Hoe het verder moet? Niemand die het precies weet. De bewuste uitschakeling van de Palestijnse infrastructuur en administratie geeft Sharon en de VS de mogelijkheid hun invloed te vergroten om een nieuwe laag van bestuurders aan te stellen, die meer aan de leiband van de VS en Israël lopen. De VS gaat het tenslotte niet om een rechtvaardige oplossing voor de Palestijnen maar de VS willen haar eventuele steun van Arabische bondgenoten voor een aanval op Irak niet op het spel zetten. De vraag is of het de VS lukt het Palestijns gezag zo te beïnvloeden dat het afziet van geweld en daarmee het conflict uit het nieuws houdt. Te hopen valt echter dat de opnieuw op te bouwen (gezags-)structuur een werkelijke afspiegeling van de Palestijnse bevolking wordt. Wat die bevolking wil is ook tijdens ons bezoek overduidelijk gebleken: totale terugtrekking van Israël achter de grenzen van 1967, een ontmanteling van alle nederzettingen, Oost-Jeruzalem als hoofdstad en een oplossing van het vluchtelingenvraagstuk. De Palestijnse bevolking is nog steeds zeer gemotiveerd om hiervoor verder te strijden. Het beste lijkt ons om hier in Nederland alle energie te steken in het weer politiseren van het conflict. Het conflict terugbrengen tot haar oorzaak: de Israëlische bezetting en de daarna gevoerde Israëlische nederzettingenpolitiek.    Ed Hollants, Autonoom Centrum (AC), 3 mei 2002 mede namens de vier anderen: Nanda, Carolien, Roje en Anton voor onze reisberichten/informatie/foto’s/actua/links/engelse teksten zie:  www.freewhere.nl of bel met AC 020-6126172 of mail naar ac@autonoomcentrum.nl