MINISTERIE VAN BUITENLANDSE ZAKEN

Bureau Berichtenverkeer

Bezuidenhoutseweg 67 2594 AC 's-Gravenhage

Telefoon 070 - 3484824/3471166

DATUM/TIJD 26/10/95 - 17:56

REFERENTIENUMMER

bz - vertrouwelijk

afkomstig van :ambassade nairobi

bestemd voor :min. van bz

mede voor :os, addis abeba,

ter info :(per koerier) ottawa, abu dhabi en consulaat dubai

onderwerp :verwijdering uitgeprocedeerde asielzoekers richting noord somalie/factfinding missie daz.

van: daz factfinding missie

h o o f d p u n t e n

1

de bevindingen van de bz/justitie-missie van begin dit jaar hebben hun geldigheid in ieder

geval voor wat betreft het nu door de daz factfinding missie bezochte gebied, te weten

somaliland, niet verloren. ambassadesecretaris beschoor plug (nairobi) die eerder deze maand met enkele eu-collega's over de weg van centraal somalie naar noord-oost somalie -reisde, is voor wat betreft de door hem doorkruiste provincies tot een zelfde conclusie gekomen.

2. het daz-onderzoek uitgevoerd in nauwe samenwerking met matt bryden, een canadese consultant, die voor deze gelegenheid werd ingehuurd door daz en de canadese high commision

in nairobi. de daz-missie heeft met bryden een rapport opgesteld. hooofdstuk 1 dat ingaat-op de veiligheidsituatie in somaliland, is inmiddels in nairobi doorgesproken met de nederlandse. ambassade en gaf geen aanleiding tot afwijkende observaties. aan het slot.van dit bericht volgt de volledige tekst van het rapport dat als titel meekreeg: "suggested principles concerning the management of removals to somaliland (northwest somalia)'.

3. het rapport constateert dat het bijna overal in Somaliland veilig is, dit ondanks een nog steeds onopgelost conflict tussen de 'regering' en twee oppositionele subclans van de isaaq. het rapport stelt onder meer ook dat het een goede zaak.zou zijn om een tweesporenbeleid te volgen: gedwongen repatriatie is mogelijk maar tegelijkertijd zou geprobeerd moeten worden om met hulp aan somaliland de kans op nieuwe spanningen en conflicten, en daarmee de kans op een nieuwe vluchtelingenstroom te minimaliseren die tweede component zou volgens het rapport op dit moment het meest effectief kunnen worden uitgevoerd door de lokale autoriteiten te helpen in de richting van 'good governance'. het is uiteraard zaak hierbij omzichtig te opereren om te voorkomen dat evt. politiek onwenselijk te achten de-facto erkenningsclaims ten aanzien van somaliland ontstaan.

4. overleg met de somalilandse autoriteiten en met name met de minister van resettlement,

heeft geleid tot een aantal werkafopraken op basis waarvan met een verwijderingsprogramma kan

worden begonnen. (die werkafspraken zijn terug te vinden in hoofdstuk 2 van het rapport).

de daz-missie is van oordeel dat met uitzettingen in de richting van het door beschoor plug bezochte noordoosten van somalie moet worden gewacht totdat immigratieambtenaar strikkeling in bosaso; de hoofdstad van die regio, soortgelijke werkafspraken heeft kunnen maken. dit laatste geldt trouwens ook voor uitzettingen richting erigavo (warsangeli-clan) en lasanod (dolbahante-clan). beide steden liggen binnen somaIiland maar de somalilandse 'regering' heeft er nog geen gezag. afspraken ter plekke met de lokale autoriteiten zijn daarom onvermijdelijk, deze aanvullende stappen zijn uiteraard tijdrovend

maar het zou zonde zijn om gebieden waarnaar in beginsel goed verwijderd kan worden, door overhaast of ontactisch optreden ('dumppraktijken') te verliezen.

L o k a a l b e s t u u r

1. de sociaal-economische situatie in somaliland is sinds de bz/justitie missie niet wezenlijk veranderd. iets wat missielid van lanschot, die destijds ook aan de bz/justitie deelnam, wel opviel is de snel toenemende bestuurlijke capaciteit van de somalilandse administratie. nog maar anderhalf jaarr geleden werd door buitenstaanders bepaald Iacherig gedaan over het somalilandse plan om een eigen munt te introduceren. nu is het echter al zover dat in grote delen van het gebied dat nieuwe geld, de 'somaliland shilling', het enig gangbare betaalmiddel is. auto's rijden voortaan met somalilandse kentekenplaten. op allerlei punten, bijvoorbeeld op de veemarkt bij bur'o en in de haven van berbera wordt belasting geheven en voor zover viel na te gaan, netjes betaald.

in hargeisa functioneren nu vijftien lagere scholen (maar er is nog steeds geen enkele middelbare school). en in enkele plaatsen zijn de rechtbanken in ere hersteld. het toegepaste recht' is het somali gewoonterecht in combinatie met het sharia recht (op civielrechterlijk terrein) dan wel in combinatie met de oude langloindian penal code' (voor strafrechterlijke zaken). in veel steden en dorpen trof de missie op straat geuniformeerde politie-agenten aan die redelijk effectief leken te functioneren.

2. 'somaliland', is door geen enkel land erkend. toch bevindt de somalilandse regering

zich niet in een diep isolement. gelijktijdig met de daz-missie liepen in hargeisa missies rond van

soedan, ethiopie en usaid-nairobi. het eu-bureau in berbera heeft onlangs de poorten geopend.

unhcr en undp hebben een kantoor in hargeisa.

v e r w i j d e r r o u t e

1. de bz/justitie missie adviseerde destijds om alleen de nairobi route te gebruiken (me

klm van amsterdam naar nairobi en dan met gecharterde vliegtuigjes door naar somalie/somaliland. De daz-missie is echter tot de conclusie gekomen dat de amsterdam-dubai

-djibouti-somalie variant zeer interessant is en uitgeprobeerd zou moeten worden om twee redenen (a) een besparing van duizenden guldens per uitzettingsgeval en (b) een minder, negatieve beeldvorming rond de hele operatie vanuit dubai zou namelijk niet gebruik hoeven te worden gemaakt van gecharterde 'vliegende gevangenisjes' maar zouden de repatrianten op drukke, reguliere lijnvluchten kunnen worden gezet die via djibouti naar somalie en somaliland gaan.

2. de klm uit amsterdam arriveert is 's avonds in dubai. de vluchten van twee djiboutiaanse

luchtvaartmaatschappijen, 'daallo' en 'red sea airlines', verlaten dubai om 03-00 uur en landen,

in djibouti om circa 06.00 uur vanuit djibouti wordt er richting somalie en somaliland gevlogen

op tien verschillende bestemmingen. al zuidwaartse vluchten verlaten djibouiti tussen 08.00 en 09.00 uur 's ochtends. maar liefst vier djiboutiaanse maatschappijen vliegen op somalie en/of somaliland.

2. de daz-missie is met 'red sea airlines' meegevlogen naar baledogle, een belangrijk, niet

ver van mogadishu gelegen vliegveld. bij aankomst bleek dat vanuit baledogle transport met bussen en taxi's mogelijk is naar vrijwel alle belangrijke bestemmingen in zuid-somalie. naderhand hoorde de missie van een van de managers van 'red sea airlines', dat wekelijks 10

a 15 somalische 'vluchtelingen' (verblijfstitel onduidelijk) uit nederland naar baledogle vliegen

voor vakantie/familiebezoek. gezien dit laatste meent de missie dat wellicht ook personen die

naar noord-somalie worden uitgezet, de optie geboden zou kunnen worden om door te vliegen naar mogadisho (baledogle) omdat die stad nu eenmaal nog steeds voor alle somali het centrum is. extra kosten: ongeveer 100 dollar.

(de missie hoorde van een vertegenwoordiger van de vroeger onder aeroflot vallende bashkirische luchtvaartmaatschappij - dat is de maatschappij waarvan 'red sea airlines' haar vliegtuigen least dat er inmiddels tussen zijn bedrijf en 'red sea airlines, verkennende besprekingen worden gevoerd over het openen van een wekelijkse vlucht tussen nederland en somalie zodra de situatie in en rond mogadishu stabiliseert, zou vervolgens de bashkirische luchtvaartmaatschappij voor zo'n lijn voldoende klandizie zijn.

4. In januari ontving bz/justitie missie gemengde signalen m.b.t. de bereidwilligheid vandjIbouti om aan een transit voor uitgewezen asielzoekers mee te werken. 'daallo' en 'red sea aitlines' die allebei in djibouti over uitstekende politieke contacten beschikken, gaven onafhankelijkvan elkaar een verzekering dat zij een geruisloze transit in djibouti, die hoe dan ook maar enkele uren zou hoeven te duren, zouden kunnen arrangeren. ook de franse consul en de vertegenwoordiger van unhcr in djibouti meenden dat er een goede kans was dat dit zou lukken. de unhcr-vertegenwoordiger gaf nog het advies om bij eventuele uitzettingen via djibouti voorlopig issa's en met name leden van de mamasaan een belangrijke subclan van de issa's buiten schot te laten. (president hassan gouled aptidon vandjibouti is een mamasaan. ongeveer de helft van de djiboutiaanse bevolking behoort tot de issaclan). archiefonderzoek dat door justitie in januari werd uitgevoerd wijst overigens uit dat nauwelijks meer dan 1 procent van de somali asielzoekers verklaard heeft tot de issa-clan te behoren.

5. gedetailleerde logistieke informatie over het djibouti traject, incl. charter-mogelijkheden (10, 18, 160 stoelen) volgt separaat.

v r i j w i l l i g e r e p a t r i a t i e

het unhcr kantoor in hargeisa heeft tot op heden aan drieduizend repatrianten uit kenya bemiddeling/assitentie verleend, alsook aan duizend repatrianten uit yemen en enkele honderden uit het westen.