Onderonsje van KLM, IND en de Nigeriaanse Immigratiedienst
De heer J. uit Sierra Leone liep in december '99 bij het Autonoom Centrum binnen: hij was door de IND (Immigratie en Naturalisatie Dienst) ruim zes maanden gedetineerd in de grensgevangenis en vervolgens op straat gedumpt als illegaal. Maar niet, nadat de IND eerst een - tevergeefse - poging deed hem in Nigeria te dumpen op 28 november '99. Ook dit keer hielp de KLM de IND een handje en vloog J. heen en weer naar Lagos. De IND vindt dat J. Uit Nigeria zou kunnen komen. Om een laissez passer te verkrijgen presenteerde de IND J. Tijdens zijn gevangenschap twee keer bij de Nigeriaanse ambassade, de eerste keer na anderhalve en de tweede keer na zes maanden detentie. De ambassade weigerde de aanvraag tot een laissez passer in behandeling te nemen, zij zag niet genoeg aanknopingspunten. Desondanks vlogen IND en KLM J. naar Nigeria. Nigeria lijkt het dumpland voor Europese landen op het Afrikaans continent. Al jaren tracht de IND met de KLM vluchtelingen daar af te leveren, ook als ze geen Nigeriaans burger zijn. Weg is weg! Veel vluchtelingen zijn op deze wijze retour gevlogen Inmiddels is dit dumpen schijnbaar beleid geworden, als het aan KLM en IND ligt. De rechter heeft er wat vragen over gesteld, maar toen was het weer stil. Die rechtzaak van J. diende op 5 november '99 bij de Rechtbank Haarlem, tegen vrijheidsontneming en voor voorlopige voorziening. Hieronder volgen enige passages uit die rechtzaak (AWB 99/9077 en 9078 VRWET H): Duidelijk wordt dat de KLM eigenhandig initiatieven neemt in het vreemdelingenbeleid, in dit geval dan over het verwijderen van vluchtelingen en illegalen naar Nigeria, zelfs wanneer zij niet de nationaliteit van dat land hebben. De IND boekt een KLM- retourticket; mocht Nigeria de vluchteling niet accepteren, dan vliegt deze retour Nederland. Er is dus multiple choice, er is bij voorbaat twijfel of het dumpen wel zal lukken. Bij twijfel al helemaal niet doen, is volgens ons het motto. De KLM-stationmanager in Lagos stemt af met de Nigeriaanse autoriteiten en plaatst persoon indien geweigerd terug op het vliegtuig naar Amsterdam. De KLM neemt dus ijskoud deel aan dit 'pingpongspel'. Zij houdt er ook nog een enkele reis- ticket aan over, in geval Nigeria de vluchteling wel accepteert. Er is geen verslag gemaakt van het werkbezoek medio september '99, een treffen tussen immigratieautoriteiten Nigeria, IND, Kmar en KLM. Nigeria heeft zich 'niet onwelwillend verklaard om vreemdelingen van wie de Nigeriaanse nationaliteit niet vast staat en die evenmin zijn geclaimd bij een luchtvaartmaatschappij te accepteren.' Volgens de IND houdt dat in dat de Nigeriaanse autoriteiten ter plekke beoordelen of zij het standpunt overnemen van de IND, die voldoende aanknopingspunten ziet voor verwijdering naar Nigeria - wat wordt daaronder verstaan?! - of zelf, volgens eigen selectiecriteria, - uw neus staat me niet aan?! de vluchteling binnenlaten.
Hieronder volgen enige passages uit die rechtzaak:
reg.nr: AWB 99/9077 VRWET H (voorlopige voorzienining) AWB 991/907/8 VRWET H (vrijheidsontneming) .......
2.4 Verweerder heeft voor wat betreft de motivering, van de beslissing om verzoeker naar Nigeria uit te zetten verwezen naar een zich in het dossier bevindende notitie d.d. 1 november 1999 met - samengevat voorzover thans relevant- de volgende inhoud. Medio september 1999 hebben de hoofden van de irnmigratiedienst van Lagos en Kano, Nigeria, een bezoek cebracht aan de luchthaven Schiphol. Bij dit bezoek waren de IND en de KLM aanwezig. De hoofden van de irrirm ratiediensten hebben zich niet onwelwillend verklaard om vreemdelingen van wie de Nigeriaanse nationaliteit niet vast staat en die evenmin zijn geclaimd bij een luchtvaartmaatschappij, te accepteren. Bij aankomst op de luchthavens te Lagos of Kano zal de immigratiedienst beoordelen of de vreemdeling de Nigeriaanse nationaliteit bezit dan wel gereisd is vanuit Nigeria. Indien dat het geval is zal de vreemdeling worden geaccepteerd. De KLM zal in voorkomend geval de immigratiedienst van Lagos of Kano ruim tevoren informeren. Het vorenstaande vormt de achtergrond waartegen verzoeker is geboekt op Lagos. Voorts heeft de (gemachtigde van verweerder ter zitting te kennen gegeven dat bij uitzetting naar Nigeria aan verzoeker een zogeheten "guidin- letter" zal worden meegegeven. 2.5 De president heeft naar aanleiding van de dossiemotitie ter zitting aan verweerder de volgende vragen gesteld. 1. Is er een verslag oemaakt van het overleg dat medio september 1999 tussen de IND, de KLM en de hoofden van de immigratiedienst van Lagos en Kano heeft plaatsgevonden? Zo ja, heeft de immigratiedienst in Nioleria een afschrift van het verslag onrvangen? 2. Hoe moeten in de tweede zin van de dossiemotitie de woorden "niet onwelwillend" worden uitgelegd? In hoevere is er sprake van een verbintenis van de zijde van Nigeria? 3. Zal bij . de uitzetting van verzoeker gebruik worden gemaakt van een retourticket? Indien hij zal reizen op basis van een ticket voor een enkele reis, hoe zal verzoeker ingeval hem toegang tot Nigeria zou worden geweigerd, kunnen terugkeren naar Nederland? 4. Op welke termijn zal verzoeker worden teruggestuurd naar Nederland als hem in Nigeria de toegang zou worden geweigerd? Zal verzoeker aan zijn lot worden overgelaten of wordt er voor hem bemiddeld? 5. Wat staat er in de zogenaamde "guiding letter"? 2.6 Verweerder heeft bij faxbericht van 9 november 1999 de vragen als volgt beantwoord. 1. Het betrof een werkbezoek van de Ni2criaanse immig-ratieautoriteiten op uitnodiging van de KLM. In dit kader is een bezoek gebracht aan de kantoren van de KMar en de IND. Er is geen verslag gemaakt. 2. De Nigeriaanse immigratieautoriteiten te Lagos en Kano zijn bereid om in die zaken waarvan de Nederlandse overheid vindt dat er voldoende aanknopingspunten zijn om te verwijderen naar Nigeria, bij aankomst te beoordelen of aan de vreemdeling toegang kan worden verleend. 3. Verzoeker zal reizen op een retourticket. Indien aan verzoeker geen toegang zal wordenverleend, zal hij op dit ticket terugreizen naar Amsterdam en worden geaccepteerd door Nederland. De KLM heeft zich bereid verklaard om verzoeker te v ervoeren zonder de vereiste reisdocumenten. 4. De lijndiensten van de KLM naar Lagos verstrekken van Amsterdam om 11.55 uur en arriveren om 18.50 uur in Lagos. Hetzelfde vliegtuig zal om 23.10 uur weer vertrekken naar Amsterdam en daar de volgende dag om 6.10 uur landen. De Nigeriaanse autoriteiten hebben derhalve van 18.50 tot 23.10 uur de tijd om te onderzoeken of aan verzoeker toegangkan worden verleend. Indien dit na onderzoek niet het geval is, kan verzoeker met de vlucht van 23.10 uur terugkeren naar Amsterdam. De stationmanager van de KLM te Lagos stemt bij aankomst af met de Nigeriaanse immigratieautoriteiten en draagt zorg voor terugplaatsing op het vliegtuig naar Amsterdam, indien verzoeker niet zou worden geaccepteerd. 5. Een guiding letter is een document zoals genoemd in de appendices van bijlage 9 bij het Verdrag van Chicago. Hierin doet verweerder het verzoek aan de irnrmgratiedienst van de luchthaven waamaartoe de vreemdeling wordt verwijderd, om de vreemdeling te accepteren op grond van bijlage 9 bij het Verdrag van Chicago. Verder bevat de guiding letter informatie over de personalia en de vluchtgegevens van de vreemdeling zoals deze bekend zijn bij verweerder en de KMar. 2.7 Namens verzoeker is in reactie op de beantwoording van de vragen door verweerder bij faxbrief van 10 november 1999 het voloende naar voren gebracht. Niet is gebleken dat de Nigeriaanse autoriteiten bereid zijn verzoeker toe te laten. Verzoeker heeft niet de Nigeriaanse nationaliteit. Hij is op 15 juni 1999 en op 21 oktober 1999 gepresenteerd bij de Nigeriaanse autoriteiten. Bij beide gelegenheden hebben de Nigeriaanse autoriteiten geweigerd de aanvraagom een laissez passer ten behoeve van verzoeker in behandeling te nemen. Verzoeker vreest in Nigeria een onmenselijke behandeling in de zin van artikel 3 EVRM.
....... reg.nr: AWB 99/9077 VRWET H (voorlopige voorzienining) AWB 991/907/8 VRWET H (vrijheidsontneming)Persbericht 24.januari.2000:
