'Geen advocaat en geen tolk, dat is toch geen recht'

uit: Het Parool van 26.02.02

door Kim van Keken

Een groep van 45 uitgeprocedeerde asielzoekers uit Irak, Somalië, Ethiopië en Angola dreigt op straat te worden gezet door de beheerder van de woningen, de stichting Hulp voor Onbehuisden (HVO). De Ethiopiër A.A. was de eerste die voor de rechter verscheen.

HIJ HAD geen advocaat en geen tolk. Binnen een kwartier stond de uitgeprocedeerde Ethiopische asielzoeker A.A. (36) weer buiten. Via een kort geding begon gisteren tegen hem een ontruimingsprocedure. De stichting Hulp voor Onbehuisden (HVO) zal de komende tijd nog 44 zaken aanspannen om woningen vrij te maken voor nieuwe vluchtelingen.

''Ik wil niet terug naar Ethiopië,'' stamelt A. in gebrekkig Nederlands. Rechtbankpresident S. Rullmann houdt het kort: ''Die procedure is in 1997 afgerond en komt hier dus niet aan de orde.'' Nee, deze zitting gaat om de vraag of de uitgeprocedeerde asielzoeker - die hier ruim acht jaar woont - nog langer in de woning van HVO mag blijven.

De stichting, die in opdracht van de gemeente vluchtelingen onderdak geeft, vindt van niet. ''We hebben lang geprobeerd tot een andere oplossing te komen en bekeken of hij ergens anders terecht kon,'' meldt advocaat P. Sandberg van HVO. ''Op een gegeven moment houdt het op.'' Hij vertelt de rechter dat nu een andere vluchteling recht heeft op het huis. Iemand die volgens de advocaat nog wel in de asielprocedure zit. ''A. zit ten onrechte in die woning, hij is niet meer legaal.''

Rullmann vraagt wat de Ethiopiër te wachten staat na een ontruiming. ''Dan verdwijnt hij in het illegale circuit,'' vult ze zelf in. De asielzoeker weet ook niet wat hij dan gaat doen. Zonder adres krijgt hij geen geld meer van de sociale dienst. De rechter 'moet nog eventjes nadenken' en meldt dat ze volgende week donderdag uitspraak doet.

Terwijl A. na de laatste woorden van Rullmann de rechtbank uit snelt, springen bij toeschouwer Ammar Katlama de tranen in zijn ogen. ''Hij wist niet eens wat er allemaal werd gezegd,'' meldt de gevluchte Irakees verontwaardigd. ''Hij had geen advocaat en zelfs geen tolk. Dat is toch geen recht. Kijk, dat zoiets in Irak gebeurt, weet je, maar in een democratisch land als Nederland is dit onbegrijpelijk.''

Onlangs zijn alle sociale voorzieningen van Katlama stopgezet. En ook hij had zijn woning - die wordt beheerd door HVO - vorige maand moeten verlaten. Zijn voorlopige verblijfsvergunning was al in 1999 ingetrokken, dus hij moet terug naar Irak. Naar het Koerdische noorden omdat het daar veilig is en Saddam Hoessein daar geen macht heeft, vindt het ministerie van Justitie.

Als christen denkt Katlama juist dat hij daar niet veilig is. Hij laat een rapport van Amnesty International zien dat ageert tegen het uitzettingsbeleid van het ministerie ten aanzien van Irakezen. Een vriend valt hem bij: ''Ik kan mijn auto niet verzekeren voor het noorden van Irak. En dan kunnen mensen daar wél gewoon naartoe?'' Katlama voegt daaraan toe dat het sinds de Golfoorlog in heel Irak nooit veilig is geweest. ''Elke dag vechten ze daar. Bovendien dreigt Amerika het land aan te vallen.''

Katlama is ruim vier jaar geleden naar Nederland gevlucht omdat hij 'problemen had met de Irakese veiligheidsdienst'. Hij werkte in twee Amsterdamse restaurants tot zijn voorlopige verblijfsvergunning werd ingetrokken. Nu, met een kort geding van HVO in het vooruitzicht, voelt de vluchteling zich 'zeer onzeker'. ''Een toekomst heb ik niet. Net als A. kom ik ook binnenkort voor de rechter. Dan raak ik waarschijnlijk dakloos.''

Vincent de Jong van het Autonoom Centrum noemt het 'technisch onmogelijk' om een reis naar Noord-Irak te maken. ''Vliegen mag niet omdat boven het land een no fly-zone geldt.'' En over land - via Turkije - is de tocht volgens hem te gevaarlijk omdat in bepaalde gebieden 'geheime diensten opereren '.

Het Autonoom Centrum en Vluchtelingenwerk steunen de uitgeprocedeerde asielzoekers die HVO uit huis wil zetten. Het gaat vooral om vluchtelingen uit Irak, Somalië, Angola en Ethiopië. Allemaal verblijven ze minstens vier jaar in Nederland. ''Een aantal van hen heeft kinderen die op een Nederlandse school zitten,'' benadrukt De Jong. Twaalf vluchtelingen hebben volgens hem ernstige fysieke en psychische klachten. ''Het is onverantwoord om die uit huis te zetten.'' Een Somalische vrouw zou 'een levensbedreigende ziekte' hebben.

Omdat de hele groep is uitgeprocedeerd, kunnen ze geen gebruik maken van hun 'asieladvocaat', zegt hij. ''Ze hebben vaak geen geld voor juridische bijstand. En er zijn steeds minder sociaal advocaten te vinden. Voor de Ethiopiër A. zijn we wel op zoek gegegaan. Helaas konden we niemand vinden. De kans dit soort zaken te winnen is miniem en de meeste advocaten kiezen toch voor het grote geld.''

A. was de eerste asielzoeker waartegen HVO een ontruimingsprocedure in gang zette. Om nieuwe vluchtelingen te kunnen huisvesten, moeten minstens 45 uitgeprocedeerde asielzoekers hun woningen verlaten. HVO zegt niet meer te doen dan de nieuwe Vreemdelingenwet te volgen en benadrukt dat de asielzoekers niet zomaar op straat komen te staan. De meesten kunnen volgens directeur Jaap Fransman weer terrecht in een daklozenopvang van HVO.

 

Terug naar "Asielzoekers uit ROA woningen"

Naar het Autonoom Centrum

 


De asielzoekers en hun verhaal

Fotos: Hilco Koke

Ammar's verhaal in 'Dwars door de buurt'
Ammar Salim Bashir Katlama

Uitspraak eerste rechtzaak
Rechtzaak

Ondanks Fatwa hier ongewenst
Ondanks Fatwa is Kwestan hier ongewenst